Tek bir kare, bütün gerçekleri gösteren… Fotoğraf, 20.yüzyılın başında hayatımızın içine yerleşen gerçeklerden bir tanesi; ancak büyük çerçevede, fotoğrafın gelişim serüveni toplumlara neler getirmişti?

Camera Ottomana: Osmanlı İmparatorluğu’nda Fotoğraf ve Modernite
Camera Ottomana: Osmanlı İmparatorluğu’nda Fotoğraf ve Modernite

Modernleşmenin sembollerinden biri olan fotoğrafın, 1839 yılında var olmasıyla toplumsal düzeni de yakından etkileyen bir unsur olduğu kesin. Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan Camera Ottomana: Osmanlı İmparatorluğu’nda Fotoğraf ve Modernite, 1840-1914 başlıklı sergi, toplum ve fotoğraf bağlamlarını son dönem Osmanlısı üzerinden okuyor. Küratörlüğünü Zeynep Çelik, Edhem Eldem ve Bahattin Öztuncay’ın yaptığı, Osmanlı modernitesi ve fotoğraf arasındaki bağı takipçilerle buluşturan sergide Ömer M. Koç Koleksiyonunun yanı sıra özel arşiv ve koleksiyonlardan seçme eserleri de görmek mümkün.

Kartpostallar
Camera Ottomana: Osmanlı İmparatorluğu’nda Fotoğraf ve Modernite

Sergi, modernleşmeyi derinden etkileyen fotoğrafçılığa belli bir toplum ve dönem üzerinden odaklanıyor. Sergiyi gezerken “belgeleme” kadar “doğru belgelemenin” fotoğraf ile kolaylaştığı bir kez daha vurgulanıyor. Fotoğrafın sanatsal varlığını bir yana bırakırsak idari, bilim, basın gibi alanlardaki çalışmaları destekler hale gelmesi, gerçekliğin doğrudan aktarılmasına yardımcı oluyor. Fotoğrafçılığın tarihçesine değinildiği gibi Osmanlı dönemindeki kullanım örnekleri de sunulmuş. Seçilen örnekler daha çoğunu görmek için meraklandırıyor. İdari, askeri ve özellikle tıp bilimindeki önce ve sonranın karşılaştırıldığı kayıtları görmek toplumsal gelişimlerin aslında sıradan görünen ama gündelik yaşamda önemli bir yer edinen fotoğrafla mümkün olduğunu gözler önüne seriyor. Sergiye ait bir katalog çalışması da izleyenlere sunuluyor.

Zonguldak Madenleri
Zonguldak Madenleri, Camera Ottomana
Yeni Galata Köprüsü İnşaatı Albümü
Yeni Galata Köprüsü İnşaatı Albümü, Camera Ottomana

Büyük bir albüm olarak nitelendirebileceğim sergiden başka örnekleri de görmem gerektiği merakıyla ayrıldım. 19 Ağustos’a kadar İstiklal Caddesi’nde bulunan Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi’nde sergi ziyaret edebilirsiniz. Sergi küçük ancak vakit ayırmanızı tavsiye ederim. Çünkü fotoğraflara tekrar tekrar bakmak isteyeceksiniz.