Bu yazıda kariyerlerinin zirvesinde, dünya çapında şöhret kazanmışken 27 yaşında hayatlarını kaybeden ünlü sanatçılar üzerine yürütülen bir teori olan 27’ler kulübü fenomeni (27 Club) ve bu kulübün üyelerinden bahsedeceğim. Bu yazıyı okurken 27’ler kulübü üyelerinin efsane şarkılarından oluşan müzik listesini de bu link üzerinden dinleyebilirsiniz.

27’ler Kulübü Fenomeni Nedir?

1960 ile 1970 yılları, sanatçıların yolsuzlukla mücadelede müziği bir karşı çıkma ve sosyal eylem aracı olarak kullandıkları, çalkantılı bir dönem. Dönemin en büyük dört yıldızı, 1969-1971 yılları arasındaki iki sene içerisinde 27 yaşlarındayken, trajik nedenlerden dolayı hayatlarını kaybetti. Bu sanatçılar:

Brian Jones, The Rolling Stones grubunun kurucusu üyesi. Gruptan ayrılmasının üzerinden bir aydan az bir süre geçtikten sonra, 3 Temmuz 1969’da İngiltere’deki evinin yüzme havuzunda boğularak öldürüldüğü bildirildi. Yüksek dozda alkol ve uyuşturucu kullanımına maruz kaldığı da ölümünün ardından söylenenler arasında. 

Jimi Hendrix, rock müziği tarihinin en etkili müzisyenlerinden. 18 Eylül 1970’de alkol tüketimi üzerine güçlü bir Barbitürat olarak bilinen Vesparax haplarından yuttu ve bir daha asla uyanmadı.

Janis Joplin, eşi benzeri olmayan bir soul ve blues şarkıcısı, söz yazarı. Hendrix’in ölümünden bir aydan kısa bir süre sonra, aşırı dozda eroinden hayatını kaybetti. Öldüğü gün Hollywood’daki stüdyosunda A Woman Left Lonely isimli şarkısını kaydetmişti.

Jim Morrison, The Doors grubunun vokali. Mart 1971’de kız arkadaşının yanına Paris’e gitti. Üç ay sonra Temmuz 1971’de, kız arkadaşı Morrison’ı küvette ölü olarak buldu. Ölüm sebebine ilişkin başta aşırı dozda eroin olmak üzere pek çok teori olsa da -otopsi yapılmamasına rağmen- ölüm nedeni resmi kayıtlara kalp yetmezliği olarak geçti.

27’ler Kulübü sanatçılarının anısına açılan The Forever 27 adlı siteden 27 yaşında ölen ve kulübe dahil edilen sanatçıların tam listesine ulaşabilirsiniz. Hepsinin ortak noktası kendi dönemlerinde yaptıkları müzikle dünya çapında tanınırlık kazanmış olmaları, yüksek dozda uyuşturucu, intihar ya da suikast nedenleriyle ölmeleri, son olarak da tabii ki 27 yaşında olmaları. Aynı zamanda bu sanatçılar hayranlarının tabiriyle ”Live fast, die young (hızlı yaşa, genç öl)” felsefesine uygun bir hayat yaşamışlardır.

Başta söylentilere yol açan yaş faktörü sonraları tesadüf olduğu yönünde yorumlanırken, 1994 yılında dönemin gözde yıldızı Nirvana grubunun vokalisti Kurt Cobain’in de 27 yaşında evinde ölü bulunmasının ardından, 27’ler Kulübü tabiri özellikle rock müzik hayranları arasında kültürel bir fenomen haline geldi. Ardından 25 yaşındayken kişisel asistanıyla yaptığı bir konuşmasında genç öleceğini hissettiğini ama 27’ler kulübüne katılmak istemediğini söyleyen efsanevi şarkıcı Amy Winehouse da, 2011 yılında ve 27 yaşındayken Londra’daki dairesinde kanındaki yüksek doz alkol nedeniyle ölü bulundu. 

Bu kadar çok yetenekli müzisyen ve sanatçının 27 yaşında hayatını kaybetmesi ürkütücü bir tesadüf olmaktan çıkmıştı. Sevilen sanatçıların ortak ölüm yaşı olan 27 sayısının sadece bir tesadüf olarak kabullenmek özellikle rock müzik hayranlarının kabul etmek istediği bir şey değildi. Bu yüzden de zaman içerisinde 27 sayısına mistik bir anlam yüklendi. Örneğin, Antik Yunan felsefesi 27’nin ruhun yaratıcısına yeniden kavuşma sürecini temsil ettiğini öne sürerken, diğer mistik teolojiler 27 sayısının “ölüm sayısı” olduğunu ileri sürüyor, dünyanın yüzde 27’si kara, Roma İmparatorluğu MÖ 27’de kuruldu, Uranüs gezegeninin 27 uydusu var gibi…

Tüm bu ölümlerin ardından belgeseller çekildi, kitaplar yazıldı. Müzik dünyasında pek çok şarkıcı şarkılarında 27’ler Kulübü’ne katılmak istemediklerini belirten sözlere yer verdi. 27’ler Kulübü ve üyeleri üzerine çekilen belgesellerden bazıları; 27: Gone Too Soon, THE 27 CLUB, Janis: Hüzünlü Küçük Kız ve AMY. Kitaplar ise; Howard Hounes’un yazdığı 27: A History of the 27 Club, Gene Simmons tarafından yazılan The Legend & Mythology of the 27 Club ve Eric Segalstad tarafından kaleme alınan The 27s: The Greatest Myth of Rock & Roll.

27’ler Kulübü ve üyelerine ithafen pek çok şarkı ve albüm de yapıldı. Örneğin; Fall Out grubunun 27 isimli şarkısı ve Ivy Levan’ın 27 Club isimli şarkısı. Halsey, Colors adlı şarkısında; “I hope you make it to the day you’re 28 years old.” (Umarım 28 yaşına girdiğin günü görürsün.) olarak yer verir. Rapçi Watsky, All You Can Do adlı şarkısında; “I tried to join the 27 Club, they kicked me out.” (27’ler Kulübü’ne katılmaya çalıştım, beni almadılar) der. Rex Orange County, Uno adlı şarkısında; “And every now and then I think about the fact that I’d become a legend if I died at 27.” (Bazen 27’imde ölseydim bir efsane olabilirdim diye düşünürüm.) ifadelerini kullanır. Brand Name adlı şarkısında “To everyone who sell me drugs, don’t mix it with that bullshit, I’m hoping not to join the 27 club.” (Bana uyuşturucu satanlara söylüyorum, o pislikle karıştırmayın, 27’ler kulübüne katılmak istemiyorum.) sözlerine yer veren hip hop sanatçısı Mac Miller da 26 yaşındayken aşırı doz fetanilden hayatını kaybeder.

Teorilerin Bilimsel Boyutu

27: A History of the 27 Club kitabının yazar Howard Sounes kitabında, 1908 ile 2012 arasında ün kazanan 3.463 müzisyeni inceler. Sounes araştırması sonucunda bu kişilerin; 29’unun 25 yaşında, 30’unun 26 yaşında, 50’sinin 27 yaşında, 32’sinin 28 yaşında öldüğünü tespit eder. 27 yaş için açık ara farkla müzisyenlerin ölümlerinin gerçekleştiği en yüksek orandaki yaş olduğunu söyler.

Öte yandan işin bilimsel ve istatiksel araştırmasına giren pek çok kişi, yayınladıkları makaleler ile bunun tam zıttını söyler. 27 yaşın diğer yaşlara oranla daha sık bir ölüm yaşı olmadığı belirtilir. Örneğin, Sydney Üniversitesi’nde psikoloji ve müzik profesörü olan Dr. Dianna Kenny’nin yürüttüğü The 27 Club: Running the Numbers adlı çalışma müzisyenler arasında ölüm oranlarının en yüksek olduğu yaşın 56 olduğunu iddia eder.

Bana kalırsa kulübün altı ana üyesinin (Morrison, Joplin, Hendrix, Jones, Cobain ve Winehouse) hayatlarının yakından incelenmesi gerekli. Geçmiş aile yaşantıları, ortalamanın üzerinde zekaya sahip olmaları ve kendi devirlerinde çığır açmış olmaları ölümden ayrı birçok noktada birleştiklerini gösteriyor. Psikolojik olarak bakacak olursak; sürekli var olan medya ve hayran ilgisi, sıradan insanların çoğunun hiç yaşamadığı yoğun bir baskı türü. Bu baskı düzensiz davranışlara, alkol veya uyuşturucu kullanımı yoluyla gerçeklikten kaçma arzusuna yol açabilir/açmış olabilir.

Son bir ortak noktaları da, altı kişinin her birinin hayatlarının önemli bir döneminde tuzağa düşürülmüş; ifade ve yaşam özgürlüklerinin kıstılandığını hissetmiş olmalarıydı. Belki de bu yüzden arabalarını, ilaçları ya da alkolü bir anlamda kaçış olarak gördüler.

Genç yaşında aramızdan ayrılan deha sanatçılar günümüzde yaşıyor olsaydı nasıl besteler çıkarırlardı şu anda sadece hayal edebiliriz. Ancak Kanada merkezli Over The Bridge isimli bir akıl sağlığı organizasyonu, yapay zekâ teknolojisini kullanarak bizi hayallerimizin ötesine taşıyor. Pandemi döneminde yaptığı araştırmalar sonucunda insanların akıl sağlığında çöküş ve depresyon belirtilerinde artma gözlemleyen şirket, 27’ler kulübü sanatçıların yaşadıkları depresyon, panik atak ve akıl sağlığı rahatsızlıkları gibi sorunlara dikkat çekmek için bu dönemde böyle bir proje geliştirdiklerini açıklıyor. Lost Tapes of the 27 Club adını verdikleri albümde 4 şarkı yer alıyor. Bu şarkıların her biri sanatçıların seslerinden, geçmiş şarkılarının bestlelerinden ve sözlerinden elde edilen analizle yapay zekâ algoritması kullanılarak oluşturuluyor. Yapay zeka üretimi Amy Winehouse – Man I Know şarkısını dinlemeniz için bırakıyorum:

Kapak Fotoğrafı: Hadas Gat (behance.net)

İlginizi çekebilir: Melih Ökcün’den 27’ler Kulübü