Orta Amerika’da dikkatimi ve ilgimi çeken ender ülkelerden biridir Guatemala. Giden, keşfeden arkadaş sayım bir elin parmaklarını geçmemiş olsa da gidenlerin anlattıkları yanında, rengarenk bir coğrafya olması, nüfusun büyük bir bölümünü hala yerli insanların oluşturması, ülkenin dört bir yanının aktif yanardağlar ile çevriliyken en önemlisi vahşi ve el değmemiş yemyeşil bir doğaya sahip olması seyahat planlarımı Guatemala’ya doğru oluşturmamda oldukça etkili oldu.

Guatemala Maya yerlilerin neredeyse %50’yi oluşturduğu bir ülke. Maya halkı yanı sıra birbirinden farklı çok fazla etnik grup mevcut. Kimi kaynaklara göre 20, kimisine göre 30 farklı etnik grup yaşıyor ülkede. Ufak bir bölgeye gittiğinizde bile çok farklı yerel diller konuşulduğuna, 7’den 70’e herkesin her biri birbirinden farklı geleneksel kıyafetler giydiğine şahit olacaksınız. Yüzyıllardır kendi gelenek ve görenekleri içerisinde yaşayan bir halk bütünlüğü olunca günlük hayata yansıyan görünüm de sizi etkileyen, bambaşka bir kültürel zenginlik oluyor.

Geçtiğimiz ay yapmış olduğum 10 günlük Guatemala seyahatinde beni en çok etkileyen, yerel halkın ekonomisinin kalbi niteliğinde olan, Guatemala’nın meşhur ve rengarenk halk pazarı olan Chichicastenango Pazarı’ndan bahsetmek istiyorum. Gittiğiniz ülkelerde kültürel yaşamı yakından görmek, halkın gündelik hayatına ortak olmak, yemeklerini tatmak, dillerini az da olsa biliyorsanız iki kelam etmek, özellikle de fotoğrafla ilgileniyorsanız bu pazar adeta biçilmiş bir kaftan. O daracık ama rengarenk tezgahların kurulduğu sokaklarda kaybolmak, bambaşka kültürlere yolculuk yapmak, kadınlarla göz teması kurduğunuzda gülümsemek, yerli bir kadının elinden çıkan bir kıyafeti giymek ve en önemlisi harika fotoğraflar kareleri yakalamak için bu pazarda eşsiz ve güzel bir deneyim yaşamaya hazır olun.

Guatelamala’nın Quiche ilçesinde yer alan, her hafta Perşembe ve Pazar günleri kurulan, Orta Amerika bölgesinin en büyük Maya pazarı olarak bilinen Chichicastenango, yerel halkın alışveriş yaptığı, yerli ekonominin özellikle kumaş ve kıyafet çerçevesinde döndüğü, oldukça büyük ve birbiri ardına sıralanan sokaklara kurulan tezgahların oluşturduğu bir açık hava pazarı. Kıyafet ve kumaş yanında yiyecek&içecek, şarküteri ürünleri, meyve&sebze, canlı çiçek, takılar, doğal taşlar, yerli geleneksel maskeler vb. aslında aklınıza gelebilecek bir çok ürün bu pazarda satılıyor. Yerel halkın yanı sıra turistlerin de ilgisini çeken bu pazarda gezinirken kendiniz gibi bir çok yabancı görebilirsiniz.

Pazarda ilginizi ilk etapta çekecek şeylerden birisi satıcıların çoğunluğunun kadın olması olacaktır. Guatemala’da yaşanan 1960-1996 yılları arasındaki iç savaş sırasında çoğu erkek ölünce kadınlar hayatta kalmak, ailelerine bakmak ve geçimlerini sağlamak amacıyla yaptıkları ürünleri bu pazarda satmaya başlamış. Pazarı gezerken hayran kalacağınız ürünler kesinlikle çevre köylerden gelen ve kadınların kendi elleri ile işlediği bluzları, çantaları, örtüleri, pancho gibi tekstil ürünleri sergiledikleri tezgahlar olacaktır.

Yaklaşık 2-3 saat rahatlıkla gezilebilecek, hiç bir tezgahın birbirine benzemediği bu pazarı gezerken mest olmamak elde değil. Sadece tezgahlar değil, pazara gelen yerli kadınların giyimleri, kuşamları, stilleri bile o kadar farklı ki… Pazarı gezerken hangi yana bakacağınızı şaşırabilirsiniz. Guatemala’da her bölgenin giyim ve kuşamı farklı iken, bu kıyafetlere işlenen nakışlar, seçilen renkler bile bölgesel olarak ayrılıyor. Kadınların giydikleri yerel kıyafete ‘’Huipil’’ deniliyor. Bu kıyafet işlemeli bir bluz, altına işlemeli bir etek ve bu iki parçanın tam ortasında kalınca yine işlemeye sahip olan bir kemerden oluşuyor. Kıyafetlere dikkat edecek olursanız kimi kıyafete hayvanlar işlenmiş, kimi kıyafet çiçek desenli nakışlanmış, kimisi ise özel günleri tasvir eden bir desene sahip.

Pazarı gezerken bitmiş ürünler yanı sıra, nakışlanmaya hazır olan, sadece desenleri üzerine çizilmiş ürünlerin de satıldığını göreceksiniz. Kimi kadınlar bu nakışlanmaya hazır olan ürünleri alıp, kendi belirlediği renkteki iplerle nakışını bluzlar üzerine işliyor. Rengarenk tezgahlar arasında gezinirken, insanlara merhaba demeyi, ürünleri ile ilgili iltifat etmeyi ihmal etmeyin. Kendinize veya sevdiklerinize çok güzel bluzlar, çantalar, ufak cüzdanlar, objeler, doğal taşlardan yapılan takılardan hediye olarak satın alabilirsiniz. Enfes ve başka yerde bulamayacağınız el işi ürünleri her bütçeye uygun bir şekilde satın almak mümkün. Bu konuda tavsiyem ise bir şey satın alırken mutlaka pazarlığı ihmal etmeyin. İlk söyledikleri fiyatın her zaman yarı fiyatına bir şeyler satın alabilirsiniz 🙂 Guatemala insanları oldukça güler yüzlü ve bir çok bölgenin aksine bu pazarda herkes fotoğraflarının çekilmesine izin veriyor. Pazarı gezerken hatıra olması adına satıcı kadınlarla beraber fotoğraf bile çektirebilirsiniz.

Chichicastenango Pazarına Pazar günü gidecekseniz, meydanda bulunan Santo Tomas Kilisesi’ni gezmenizi, ibadet saatlerinde halkı ve ritüellerini görmenizi tavsiye ederim. Hristiyanlık inancına sahip halkın aslında daha farklı bir şekilde ibadet ettiğini, içerisinin alışa geldiğimiz kiliselere benzemediğini mutlaka deneyimlemelisiniz. Bu kilisede fotoğraf çekmek kesinlikle yasak, aklınızın ucunda bulunsun. Eğer vaktiniz de kalırsa biraz yürüme mesafesinde olan rengarenk Chichicastenango mezarlığını da gezmenizi öneririm.

Chichicastenango Pazarı’na Nasıl Gidilir?

Guatemala oldukça dağlık bir ülke. Etrafı dağlarla çevrili olduğu için yerleşimler de bu dağların yamaçlarına ya da tepelerine doğru kurulmuş. Bu nedenle bir yerden bir yere gitmeniz hem uzun sürüyor hem de konforlu olmuyor çünkü tüm yollar virajlı. Turistler genellikle Atitlan Gölü çevresinde kaldıklarında bu pazara gidiyorlar. Eğer Atitlan Gölü çevresinde iseniz, Panachel köyünden pazarın olduğu günlerde direk otobüs kaldırılıyor. Kaldığınız otel/hostele danışarak bu otobüsün saatlerini öğrenerek direk olarak pazara ulaşım sağlayabilirsiniz. Panachel köyünden yolculuk bu şekilde yaklaşık 1,5 saat sürüyor. Dağları, tepeleri aşmaya, sonra da bol inmeye hazır olun 🙂

Benim yaptığım gibi toplu ulaşım ile de gitmek bir seçenek fakat oldukça uzun ve meşakkatli olduğunu söyleyebilirim. 2-3 aktarma yaparak pazara ulaşabiliyorsunuz. Öncelikle Panachel köyünden eski Amerikan okul otobüslerine binerek (bu otobüsler Guatemala’da toplu taşıma olarak hizmet veriyor ve adı ‘’Chicken Bus’’) Los Encuentros’a gitmeniz gerekiyor. Son durakta inip, hemen oradan kalkan minibüslere binebilir, pazarın hemen girişinde inebilirsiniz. Bu şekilde yaklaşık 2-2,5 saatlik bir yolculuk sizi bekliyor. Direk ulaşım yanında bu şekilde pazara gitmek daha uygun bütçeli olması yanında biraz daha yorucu ve konforu düşük bir seçenek oluyor. Dönüşte ise yine aynı yerde beklediğinizde aynı şekilde dönebilirsiniz ama önceden saatleri sormanızda fayda var. Antigua’da olanlar için ise bu pazara gitmek biraz daha zorlu. Antigua şehrinden de bu pazara özel shuttlelar düzenleniyor. Turizm acentalarından fiyat alabilirsiniz. Bu seçenek dışında yine en az 3-4 aktarmayı ‘’Chicken Bus’’ ‘lar ile göze alarak maceralı bir yolculuk da yapabilirsiniz, seçim sizin….

Bir curcunaya karışmak, dünyanın farklı bir köşesinde bu kadar rengi bir arada görmek, farklı kültürlere dokunabilmek, hiç tanımadığınız insanlarla sohbet etmek adına Chichicastenango Pazarı yolculuğu herkese muhteşem bir deneyim yaşatacak.

Kapak Fotoğrafı: Seyhan Ahen

İlginizi çekebilir: Seyhan Ahen’den Amazon Nehri’nde Dört Gün