Haberler

Kendi oğlunun lise hayatında yaşadıklarını görerek “Böyle olmamalı, bu performans odaklı ezberci eğitimle nereye gidiyoruz” diye düşünen Şule Yücebıyık tarafından hayata geçirilen Bilim Virüsü, 6-25 yaş arası çocuk ve gençlere bilim tutkusunu bulaştırmayı hedefliyor. 

Oksijen’in haberine göre ücretsiz öğrenme programlarından ilkini 2018 yılında açan Bilim Virüsü’ne destek veren isimler arasında Matematik Köyü’nün kurucusu Prof. Ali Nesin, Prof. Selçuk Şirin, Emin Çapa, Prof. Türker Kılıç ve Agah Uğur gibi isimler yer alıyor. 3 yıl içinde 1000’i aşkın öğrenci bu programlardan mezun olmuş durumda. Organizasyon ayrıca üç bilim zirvesi ve 750 atölye çalışması düzenledi ve bunlara 50 bini aşkın genç katılım sağladı. “Geç Olmadan” programıyla üniversite öğrencisi gençler iklim ve sürdürülebilirlik alanında eğitimler almaya başladı. Daha detaylı bilgi için Bilim Virüsü’nün web sitesini  ziyaret edebilirsiniz.

Pandeminin başından beri pek çok kişiden daha sık ve daha belirgin rüyalar gördüklerini duymuşsunuzdur. Harvard Tıp Fakütesi’nde çalışma yürüten psikolog Deirdre Barrett ise online bir anketle 15.000 rüya topladı. 

Katılımcıların 2/3’ünün kadın, 1/3’ünün erkek olduğu rüya arşivinin sonucu olarak ortaya çıkan kitap Pandemic Dreams ise pandeminin ilk dalgasına odaklanıyor. Barrett’e göre pandeminin başında pek çok kişi böcek saldırısı, nefes alamam gibi tehditkar rüyalar görürken, zaman ilerledikçe rüyalarda hapishanede tutuklu olmak ya da evden eğitim/çalışmanın bir sonucu olarak sürpriz bir matematik testi olmak zorunda kalmak gibi ortak temalar görülmeye başlanıyor. Barrett altı aydan sonra ise pek çok kişinin maske takmayı unuttukları, insanların neden sosyal mesafe kurallarına uymadıklarını düşündükleri rüyalar görmeye başladığını anlattıklarını belirtiyor. Son dönemde de bolca aşı konulu rüyayla karşılaşılıyor. Bir diğer ilki çekici veri ise araştırmaya göre pandemi rüyalarının %90’ının negatif olması.

Peki sizin maske ve sosyal mesafe sizin rüyalarınıza giriş yaptı mı?

Dukan, Karatay, paleo, ayurveda ve diğerleri… Binlerce beslenme önerisi arasında boğulmaya devam edilirken insan nefesindeki gazları ölçerek kişinin sağlık durumu hakkında bilgi edinen ve buna uygun olarak beslenme programı oluşturan bir teknoloji ile karşı karşıyayız: Avokadio. 

Avokadio’nun kurucu ortaklarından Yunus Konmaz ve ekibi işe iki yıl önce yoğun bakım hastalarının enfeksiyonlarını tespit etmek için nefes gazlarının ölçüldüğü bir proje ile başlıyorlar. Ardındansa toplumun daha geniş kısmını ilgilendiren bir durum olan obezite ve ona bağlı metabolizma sorunlarına yöneliyorlar. Geliştirilen taşınabilir nefes analiz cihazı, nefes gazlarından ölçümler yaparak protein metabolizmasını izliyor. Sonuç olarak cihaz, beslenme alışkanlıklarının doğrudan etkisi ile oluşan nefes gazlarından elde edilen veriler aracılığıyla sürdürülebilir bir diyet oluşturulmasına yardımcı olmayı hedefliyor. Nefes analizi, alışık olduğumuz ancak pratik ve hijyenik çözümler olmayan kan ve idrar tahlilleri karşısında yeni gelişmekte olan bir alan. Henüz bir yatırım almamış olan Avokadio, İTÜ ARI Teknokent’de ödüller kazanmış ve Bahçeşehir Üniversite’sinde klinik araştırmaları için bir destek almış durumda. Şirketin uzun süreli hedefleri arasında ise kalp damar hastalıkları, karaciğer yağlanması, diyabet, kanser, Alzheimer gibi sağlık sorunlarının teşhis ve tedavilerine yardımcı olmak var.

Fransa’da, Marsoulas Mağarası’nda bulunan Paleolitik döneme ait kabuk biçimli müzik aleti, 18.000 yıl öncesinin ritüellerine ışık tutuyor. 

1931 yılında ilk bulunduğunda “istisnai bir buluş” olarak nitelendirilen aletin, fotogrametri ve çeşitli ‘scan’  yöntemleri kullanılarak aletin iç yapısı ve yüzeyi analiz edilerek  müzik yapılmak üzere üretilmiş olduğu araştırmacılar tarafından kanıtlandı. Bir müzikbilimci tarafından çalınan aletten do diyez ile re arasında bir ses çıktığı keşfedildi. Araştırma ekibinden Philippe Walter çalışmaya ilişkin olarak “Bu denli eski bir aletten bu notaları duymak inanılmaz; şimdi 3-D baskılı modeller ya da sanal aletler üzerinde çalışmalıyız. Umuyorum ki ileride herhangi bir müzisyenin zamanında Marsoulas mağarasının duvarlarından yansıyan bu deniz kabuğu borusundan çıkan sesleri keşfetmesini sağlayacak sanal bir müzik aleti yaratabiliriz.” ifadelerini kullanıyor.

Müzik aletinin üzerinde bulunan kırmızı noktaların mağaranın duvarlarındaki sanatta kullanılanlarla benzer oluşu ise ikisi arasında güçlü bir sembolik bağ olduğunu kanıtlıyor. Bu nedenle bu özel mağaranın dönemin insanları için sosyal ya da ritüellere özgü özel bir anlam taşıdığı düşünülüyor.

Recompose ismindeki ölüm sonrası bakım hizmetleri şirketi, 2020 Aralık ayında açıldı ve on bedenin komposta dönüştürülmesine başladı. 

Artan nüfus ile birlikte dolan mezarlıklar ve cansız bedenlerin durumu genel bir kaygı yaratmış olacak ki çeşitli şirketler ölüm sonrası hizmetlere ilişkin çalışmalar yürütüyor. Araştırmacı Bob Hendrikx’in Living Cocoon (Yaşayan Koza) isimli tabut tasarımının ardından şimdi de Recompose NOR – natural organic reduction (doğal organik redüksiyon) üzerine çalışıyor. Otuz günlük sürede cansız bedenleri toprak-gübreye dönüştüren sistem altıgen çerçeveler içerisine yerleştirilmiş çelik tüplerden oluşuyor ve dönüşümün gerçekleşmesinde vücutlarımızda ve doğada bulunan yararlı mikroplardan faydalanılıyor. Sürecin sonunda elde edilen toprak-gübre araziler, ormanlar ve bahçeler için kullanılabiliyor ya da seçilmiş bir kişiye geri veriliyor. Dönüştürme işleminin fiyatı ise şu an için 5.500 dolar.

 L’Oréal Türkiye ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu işbirliğiyle düzenlenen Bilim Kadınları İçin programı ile bilim alanında kadın araştırmacıları desteklemek ve yetenekli bilim kadınlarının tanınmalarını sağlamak hedefleniyor. 

Dünyada 23’üncü, ülkemizde 19’uncu yılına giren Bilim Kadınları İçin programda “Yaşam ve Çevre Bilimleri” ve “Fiziki Bilimler” olmak üzere iki kategori bulunuyor ve Türkiye’den genç bilim kadınların katılabildiği program için son başvuru tarihi 20 Şubat. Başvurular bağımsız UNESCO jürisi tarafından değerlendirilecek ve jüri tarafından seçilecek dört bilim kadınına L’Oréal Türkiye tarafından 120 bin TL proje desteği ile projelerini hayata geçirmeleri için destek sağlanacak.

iScience dergisinde yayımlanan bir çalışmada katılımcıların kısa bir süreliğine “bir başkasının bedeninde uyanmış gibi” hissetmeleri sağlandı ve bu süre bile onların öz algılamalarını önemli ölçüde değiştirmeye yetti.

EvrimAğacı‘nın haberine göre çalışmada gerçekleştirilen beden değiştirme ilüzyonu, hem öz algılamaları hem de hafızayı etkiledi. İsveç’teki Karolinska Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmacısı olan ilk yazar Pawel Tacikowski çalışmaya ilgin olarak: “Eğer bu illüzyonu birazcık değiştirirsek, o inanışları daha az katı ve daha az negatif yapabilme potansiyelimiz var. İlerleyen zamanlarda bu modeli, muhtemelen daha iyi tedaviler geliştirmek için daha spesifik klinik uygulamalar için kullanabiliriz.” ifadelerini kullanıyor. Gerçekleştirilen çalışma üzerine daha detaylı bir okuma yapmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Pandemi koşullarının sanatçılar üzerindeki etkisi üzerinde onlarca kez konuşulan üzücü bir konu. Genç sanatçılar bu süreçte çalışmaları için gerekli malzemeleri  bulmakta dahi güçlük çekebiliyorlar. Burberry’nin ReBurberry projesi de bu sorunu yaşayan tasarımcılara destek olmak amacıyla koleksiyonlarında kullandığı fazla kumaşları bağışlıyor. 

Daha önce de gençlik merkezleri kurmak üzere futbolcu ve aktivist Marcus Rashford ile iş birliği yapan ve pandeminin ilk günlerinde sağlık çalışanlarına koruyucu ekipman sağlayan marka 2020 yılında zor koşullarla yüzleşenlere yardımcı olabilmek adına elinden geleni yapmaya kararlı gibi görünüyor. Bu yıl 14 farklı üniversiteye eski kumaşlarını hediye eden Alexander McQueen’in izinden giden Burberry, bu sürdürülebilir destek programı ile yaratıcı zihinleri ve kuruluşları destekleyerek şu an ve gelecekte endüstride bu gibi girişimlerin artmasını umuyor.

Shiftdelete’in haberine göre Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia gözlemevi tarafından toplanan veriler, Samanyolu galaksisinin şimdiye kadar yapılmış en ayrıntılı üç boyutlu haritasını oluşturmak için kullanıldı. 

Galaksi üzerinde bulunan yıldızları gözlemlemek amacıyla 2013 yılında kurulan Gaia gözlemevi yıldızların konumlarını, mesafelerini, hareketlerini ve parlaklıklarını hesaplama konusunda şu an için en detaylı çalışmaları elde eden gözlemevi olarak nitelendiriliyor. Üç boyutlu oluşturulan Samanyolu galaksisi haritası, güneş sisteminin 326 ışık yılı içerisindeki 40.000 yıldızın hareketini gösteriyor. Toplanan bu verilere göre Güneş sistemimiz, Samanyolu galaksisinin merkezine doğru saniyede 7 milimetre hızlanıyor.