Haberler

Markaların yıllardır, özellikle de finansal krizler anında kullandıkları fiyatları sabit tutarak ürünlerin miktarını azaltma taktikleri yeni bir durum değil. Ancak ‘shrinkflation’ yani İngilizce ‘shrink’ (çekmek) ve ‘inflation’ (enflasyon) olarak kodlanan bu taktiğe dair sosyal medyada yaygınlaşan, organize tepkiler yeni.

Sadık tüketicilerin yeni bir ürünle tanışmak yerine bildikleri ürüne uzanmalarından faydalanan “shrinkflation”ı kullanan markaların alışıldık bazı taktikleri var. Bunlardan ilki fiyatı sabit tutup, ürünü ve paketlemeyi değiştirmek. Şirketler, aslında ambalajla birlikte ürün içeriğini de yeniden tasarlıyorlar ancak tüketicilerin dikkatini “içindekiler” üzerindeki etkisinden uzaklaştırmayı umarak dikkatleri yeni görünümlerine çekebiliyorlar. Bir diğer taktik ise ürün miktarını küçültmek ancak bu değişikliğin tüketicinin yararına olduğuna vurgulamak. Bunun en iyi örneğin Coca Cola’nın Mini Coke projesinde görmek mümkün. Daha büyük fiyatlı daha küçük boyutlu ürün, tüketicilere tam olarak ihtiyaç duydukları miktarı israf etmeden sağladığı için Coca-Cola için büyük bir başarı olarak görülüyor ve Mini Coke’lar sıklıkla orijinal boyutlara tercih ediliyor.

Değişen şu ki, bu zamana dek sıkça uygulanan bu taktikler artık tüketiciler tarafından hızla fark ediliyor ve sosyal medyada alışveriş tavsiyeleri olarak paylaşılıyor. Alışveriş tavsiyelerinin bol olduğu TikTok, küçülme enflasyonu ile çalkalanırken #shrinkflation hashtag’i platformda 19 milyonun üzerinde görüntülenmiş durumda. Mintel’in 2023 Tüketici Trendi Kasıtlı Harcama raporu ise, tüketicilerin 2023’te daha düşünceli harcama yapacaklarını açıklıyor.

Yaratıcı ikili Steinbeisser, 2012’den bu yana, benzersiz mutfak deneyimleri yaratmak için hayata geçirdikleri tasarım ve yemek projesi “Deneysel Gastronomi” ile yemek deneyimi algısında sofra takımı seçiminin önemini araştırıyor.

Ünlü şefleri ve sanatçıları bir araya getiren proje yeni gastronomi meydan okumaları için çeşitli temalar belirliyor ve yemekler düzenliyor. Bu etkinliklerde, menüler ünlü şeflerin elinden çıkarken, sanatçı ve tasarımcılarda yalnızca etkinliğe özel, benzersiz çatal-bıçak ve sofra takımları tasarlıyor. Yemeklerin amacı tasarım, gastronomi ve doğayı birleştiren çağdaş mutfağı en üst düzeyde sergilemek. Bu yüzden de her akşam yemeği, yerel organik ve biyodinamik üreticilerden temin edilen yiyecek ve içecekler kullanılarak tamamen bitki bazlı olarak hazırlanıyor. Yemeklerin görsel tasarımları yaratılırken birlikte servis edilecekleri sofra takımlarına uyumlu olmalarına özen gösteriliyor. Steinbeisser gastronomi için sanatçılar tarafından yaratılan olağanüstü yemek takımlarından oluşan bir koleksiyonları Jouw isimli mağazada sunuyor. Bir uyarı: mağazada satılan ürünler, normal kullanılabilirlik kurallarına uymuyor. Bunun yerine, sofra takımı ve kullanıcı arasındaki ilişki hakkındaki önyargıları yeniden gözden geçirmeniz için sizi zorluyorlar.

Antep fıstığı sütü gibi umulmadık bitki sütlerinin yükselişi, FoodTok’un hayatımıza kattığı ‘butter board’ gibi atıştırmalık trendleri, metaverse ile birlikte gerçekliğe dönüşmeye hazırlanan ‘digital dining’, çay ve kahvenin kompakt formda sunulması gibi pek çok ters köşe gelişmeyle sonlandırdığımız 2022’nin ardından trend analizi organizasyonu WGSN’in tahminleri eşliğinde yeni yılın olası yeme-içme trendlerine göz atıyoruz.

Deneyimsel Yeme: Pandemi sona erdiğinden beri etkileşim, heyecan ve biraz da şov sunan restoranlar ilgiyi üzerlerinde topluyor. Sektörde halkla ilişkiler uzmanlığı yapan Andrew Freeman’ın sözleriyle “İnsanlar harcamaya istekli, ancak bu harcamaya değecek deneyimler arayacaklar.” Daha çok yemek odası arabalası, buzdan heykeller, alevli tatlılar, tütsüler veya renk değiştiren kokteyller… 2023 boyunca restoranların sunum hazırlıklarını bir adım öteye taşıyıp yemeği deneyime dönüştürmek üzere hazırladıkları şovları izleyeceğiz.

Uzay Teması: Apollo döneminin Tang’ı ve dondurularak kurutulmuş dondurmayı popülerleştirmesi gibi, uzay yolculuğuna olan ilginin yeniden artması 2023’te yeme ve içme şeklimizi etkiliyor. Halihazırda, iklim dostu Moonshot krakerleri ve “uzay aromalı”, sınırlı üretim bir Coca-Cola içeceği olan Starlight ile tanıştık. Yılın en iyi şefi ise astronotlar için yemek hazırladı. İşte önümüzdeki yılda da uzayda yiyecek yetiştirme deneyleri, dikey bahçecilik ve Dünya’daki stresli ortamlarda yetişebilen sebzelere olan ilgi artacak gibi görünüyor.

Tutumlu Yaklaşım: Enflasyon ve iklim değişikliğiyle ilgili korkular ve atık ve gösterişçi tüketim konusunda artan endişe, tutumluluğa yeni bir ilgiyi tetikliyor. Daha kısa menüler ve daha fazla değer sunan özel markalı süpermarket markaları ve restoranlar hız kazanıyor. Hem parasal hem de çevresel enerji maliyetleri evde yemek pişirenleri, yerine mikrodalga fırın ve air-fryer gibi küçük cihazların kullanımı için teşvik ediyor.

Yeni Terim: “Regenivore”: Vejetaryen, vegan beslenme, mevsimsel beslenme ve çevreci yaklaşımların ardından yeme-içme sektöründen beklentiler bir adım öteye taşınıyor. Her yerde gördüğümüz sürdürülebilirlik tanımı yeme-içme dünyası için yerini ‘regenivore’ kavramına bırakıyor. Yani yeni nesil artık şirketlerden yalnızca olanı korumalarını değil; karbon azaltıcı tarım, daha sıkı hayvan refahı politikaları, ürünleri yetiştiren ve işleyen insanlara karşı adil muamele gibi konular üzerine eğilerek gezegeni aktif olarak iyileştirmelerini bekliyor.

“Bir bölgenin coğrafyasına ait, lokal ürünler kullanmak ve dışarıdan, hazır ürün almamak” şeklinde tanımlayabileceğimiz ‘slow food‘ akımını muhtemelen duymuşsunuzdur. Miksolojist Danny Child’ın popüler Instagram hesabında izini sürdüğü ‘slow drinks’ akımı da benzer bir motivasyonla yola çıkıyor.

Fine Dining Lovers’ın “yiyecek toplayıcı, fermenter, turşucu ve sihirbaz” olarak tanıttığı Danny Childs, bahçeden bardağa diyebileceğimiz kokteyllerinde yerel olarak yetiştirilen ve toplanan malzemeler kullanarak ün kazanıyor. Barmen olarak çalışırken miksolojiye adım atışıysa Şili’nin Santiago kentinde, ailesinin bir restoranı olan arkadaşı Felipe ile kokteyl menüsü yaratmaları üzerine gerçekleşiyor. Felipe, boldo ağacı gibi yadigar malzemeleri tanıyınca bunlarla aromatik bir boldo ağacı mojito yapıyorlar. Restorana gelenler de tanıdıkları malzemeleri kokteyllerinde tatmaktan keyif alıyor. Böylece Childs bir bölgeye ait malzemelerle uzun sürelerde hazırlanmış kokteyller üzerine çalışmaya başlıyor. Bu sayede de bazı lokal malzemeleri onlardan haberdar olmayan insanlara da tanıtmış oluyor. 2023’ü Eylül ayında da gustosunu anlattığı “Slow Drinks” isimli kitabını yayınlayacak.

Vegan et alternatiflerinin ardından süt ürünlerinde de vegan alternatif arayışının popüler ve inovasyonları doğuran bir noktaya ulaştığını biliyoruz. Öyle ki bu yıl patates sütü ve larva yağı gibi çizgi dışı, tartışmalı alternatiflerle tanıştık. Son dönemdeyse kabulü daha kolay bir seçenek sıkça karşımıza çıkıyor: Antep fıstığı sütü.

Fıstık bazlı süt ürünleri, süt ve diğer alternatif süt bazlı ürünlere giderek daha popüler bir alternatif haline geliyor. Bunda fıstık sütlerinin ve yağlarının hafif bir tat ve zengin besin içeriği sunmasının katkısı büyük. Antep fıstığı sütüyse kültürel olarak da daha yatkın olduğumuz ve damak tadımıza yaklaşan bir seçenek olarak daha kolay kabul görürken, vegan olmayanların da ilgisini yakalamış olmasıyla öne çıkıyor. Tek başına tüketilmediği senaryolarda dahi kahve ve tatlı formüllerine eklenen aromatik bir lezzet olarak soya, yulaf gibi seçeneklerin rakibi konumunda.

Gastronomi dünyasının en prestijli ödüllerinden “Dünyanın En İyi 50 Barı” seremonisi bu yıl dünyanın en kozmopolit şehirlerinden Barcelona’da düzenlendi.

Kazananın anonim olarak mekanları deneyimleyen 650 anonim kişi tarafından belirlendiği yarışmanın birincisi Barcelona’daki Paradiso olurken onu Londra’daki Tayēr + Elementary ile yine Barcelona’daki Sips izledi. Özel ödüllerde ismi geçen, minimalizm ve yerel malzemeleri kullanmasıyla tanınan, İskoçya’daki Röda Huset “Takip Edilmesi Gereken” bar ödülünü aldı. “Sürdürülebilir Bar” ödülünün sahibiyse Paris’teki Little Red Door oldu. 2022 listesine altı barla giren New York ise dünyadaki en iyi barların sahibi olan şehir sıfatını almayı başardı. İlk dörde giren diğer şehirler sırasıyla: Londra, Barcelona ve Mexico City oldu.

İtiraf edelim Ghibli filmlerini hikayeleri kadar izlemeye doyamadığımız yemek sekansları için de izliyoruz. Stüdyo da bunun farkına varmış olacak ki yakın zamanda karşımıza bir yemek kitabıyla çıkıyor.

“Studio Ghibli: The Unofficial Cookbook” isimli kitap, My Neighbor Totoro filmindeki ‘bento box’lar ve Spirited Away filmindeki kırmızı fasülyeli ekmekler dahil olmak üzere 20 filmden tarifler içeriyor. Kitapta yer alan tarifler pratik ve kolayca uygulanabilecek şekilde anlatılıyor. Böylece tavada pişen pastırmalar ve yumurtalardan ağız sulandıran ‘ramen’lere filmlerde izlediğimiz etkileyici aşçılık anları izleyicilerin kendi mutfaklarına taşınıyor. İzleyiciler üzerindeki görsel cazibesini fark eden Studio Ghibli’nin heyecanla izlediğimiz tek projesi yemek kitabı da değil. Miyazaki’nin fantastik dünyasına giriş yapmanın başka yollarını görmek isterseniz sizi Ghibli Park‘a alalım.

Pandemi döneminin tek sosyalleşme yönteminin açık alanlarda yapılan piknikler olduğu evresinde popülerlik kazanan şarküteri tabakları (Charcuterie board) yerini ‘butter board’ yani yağ tabakları!

Geçtiğimiz haftalarda TikTok’un trend yiyecek konseptlerinden biri olarak karşımıza çıkan butter board’lar yumuşatılmış yağ üzerine tuzlu veya tatlı atıştırmalıklardan oluşuyor. Kısa sürede sekiz milyon görüntülenme elde eden paylaşımıyla trend’in yaratıcısı olarak adlandırabileceğimiz gastronomi influencer’ı Justine Doiron’un hazırladığı ilk versiyon, yağın üzerine limon rendesi, tuz, yenilebilir çiçekler, bal ve kişniş içeriyor. Doiron’dan ilham alan başka versiyonlardaysa reçeller, taze meyveleri yenebilir çiçekler ve biberiye gibi dokunuşlar içeriyor. Tahmin edilebileceği gibi butter board’lar ortadan ve ekmeğe sürerek tüketiliyor.

Starbucks, hem NFT platformu hem de blok zincir tabanlı dijital sadakat programı olan Starbucks Odyssey adlı projesini duyurdu.

BiguMigu’nun haberine göre şirketin altı aydır üzerinde çalıştığı proje, hem de oyunlaştırma ile kullanıcılara özel ayrıcalıklar sunacak bir sadakat programı. Web3 deneyimini kolaylaştırmak amacıyla NFT formatındaki dijital ürünleri saklamak için kripto cüzdan gerektirmeyen Odyssey’de, kullanıcılar NFT’leri kredi kartı veya debit kart ile satın alabilecekler. NFT’lerin her biri parasal değere sahip olacak ve Starbucks Odyssey kullanıcıları arasında ticareti yapılabilecek. Starbucks’ın Odyssey ile sunduğu deneyim, dijital dünyadaki oyunlaştırma deneyimini gerçek dünyadan fiizksel deneyimlerle de ödüllendirmek üzerine. Örneğin; Odyssey’de kahve satın alındıkça ödüller kazanılabilecek.

Vegan et alternatiflerinin ardından süt ürünlerinde de vegan alternatif arayışına yanıtlar sunulmaya başlamış durumda. Öyle ki WSGN’e göre bitki bazlı ürün endüstrisinin büyüme oranı 2020’nin iki katına çıktı. Durum böyleyken umulmadık bazı ana malzeme kaynaklarıyla da tanışmaya başlıyoruz bunlardan biri de larva yağı!

Aslında böceklerin bir besin kaynağı oluşu gastronomi dünyası için yeni bir konu değil. Artan nüfus, hızla ve yüksek sayılarda üretilebilen böcekleri pratik bir besin kaynağı haline getiriyor. Larva yağı da bu gelişmelerin bir uzantısı. Üretimi için siyah asker sineği larvalarının ıslatılmasının ardından siyah-grimsi topaklar oluşturana kadar karıştırılıyor. Süreç kulağa iştah açısı gelmese de araştırmacılara göre tüketicilerin çoğu hayvansal yağlarla arasındaki farkı tespit etmekte zorlanıyor çünkü pastaların içine konan yağların %25’i larva yağıya değiştiriliyor. Buna ek olarak böceklerden elde edilen süt ürünleri daha sürdürülebilir çünkü üretim süreçlerinde daha az su kullanılıyor.