Haberler

Contemporary Istanbul’un vazgeçilmez buluşma noktalarından House of Brothers Lounge, bu yıl ironik ve yaratıcı bir dil yaratan eserleriyle bilinen sanatçı Esra Gülmen ile bir araya geldi.

Contemporary Istanbul boyunca House of Brothers Lounge’da yerini alacak olan eserlerden Controversy Teeter / Totter, Istanbul, şehrin zıtlıkları bir arada yaşatan özgünlüğünü ortaya koydu. Esra Gülmen’in Berlin ve Avusturya’da yayınladığı enstalasyonunun House of Brothers Lounge’a özel tasarımında, zıtlıkların dengeye ulaşması ve birlikte var olmaları vurgulandı. küratör Osman Can Yerebakan, eserin İstanbul için bir aşk şarkısı niteliğinde olduğunu şu sözlerle belirtti: “Her bir tahterevalli, hiçbir anı birbirine benzeyemeyen, bulmacalarla dolu İstanbul’un mikrokozmosudur.”

House of Brothers Lounge’ın dış kısmında ise yine Esra Gülmen’in İstanbul’un gökyüzüne ve Haliç’e karşı konumlanan Ne Seninle, Ne Sensiz (Neither With Nor Without You) eseri yer aldı. Karşısındaki manzarayı da yansıtacak olan aynalı eser, bir yere/bir kişiye ait olma ve kopma gibi çelişkili görünen duyguları da somutlaştırırken; izleyenleri hem bir beyan hem de iç gözlem barındırıken sahip olma ve bırakmanın harmanlandığı üçüncü bir yolun olasılığını tartışmaya davet etti.

İtalyan sanatçı Maurizio Cattelan, 2019 yılında Art Basel’de bir muzu duvara bantladığında ve ona Comedian adını verdiğinde, yarattığı sansasyonu muhtemelen hatırlarsınız. İşte gelecek ay o muz Sotheby’s müzayede evinde satışa çıkacak ve müzayede evi, eserin 1 milyon ila 1,5 milyon dolar arasında bir fiyatla alıcı bulacağını tahmin ediyor!

Eser 2019’da ilk karşımıza çıktığında, önce bir ‘performans sanatçısı’ tarafından yenmiş, ardından bir Epstein teorisyeni tarafından tahrif edilmiş ve en sonunda “kontrol edilemeyen” kalabalıklar nedeniyle sergiden kaldırılmıştı. Buna rağmen ‘Comedian’ içlerinde sanatçı Damien Hirst’ün de yer aldığı üç kişi tarafından satın alınmıştı! Şimdi de yeniden bu kez daha yüksek bir fiyattan alıcı bulmayı bekleyerek çıkan ‘Comedian’ neden bu denli büyük bir sanat olayı haline gelmiş durumda? Bunun yanıtını Sotheby’s şöyle veriyor: “Cattelan’ın eserini, Marcel Duchamp’ın 1917’de ünlü pisuar çalışması Fountain’ı tanıttığı döneme uzanan bir geleneğin parçası olarak değerlendiriyor.”

Michelin müfettişlerini eserini değerlendirmek için yeterince nitelikli bulmayarak gücünün zirvesindeyken üç yıldızını geri veren Marco Pierre White, Michelin sistemini “yük” olarak tanımlayarak tek yıldızını iade eden Julio Biosca ya da canı isterse kızarmış tavuk pişirebilmek için yıldızını geri vermesiyle tanınan şef Frederick Dhooge…. Michelin yıldızlarını geri veren şeflerin hikayeleri bunlarla da sınırlı değil!

Michelin yıldızı, şefler için altın standart olmaya devam etse de restoranın kapanmasına işaret edebilecek bir yük ve hatta bir lanet dahi olabiliyor. Strategic Management Journal’da yayımlanan yakın tarihli bir araştırma, Michelin yıldızı alan restoranların, değer zincirlerine eklenen baskı nedeniyle sonraki yıllarda kapanma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Michelin yıldızı statüsünün getirdiği başlıca sorunlar arasında artan müşteri beklentileri ve ev sahipleri, tedarikçiler ve çalışanlarla yaşanan pazarlık sorunlarının yoğunlaşması yer alıyor. Bunlara ek olarak; restoranın bir yıldız almasıyla birlikte çalışanlar için yeni fırsatlar doğduğundan, personeli tutmak da zorlaşıyor.

Reklam kampanyaları, ürün görselleri ve marka genişletme projeleri ve daha fazlası… Yiyecekler son dönemde güzellikten modaya gastronomi ile organik bir ilişkisi olmayan birçok markanın pazarlama stratejilerinin bir parçası halini aldı. Trend analizi uzmanları bunun nedenlerini iki ilgi çekici teoriyle açıklıyor.

Teorilerden ilki yiyeceklerin, insanlara ürünü satın almadan önce deneme şansı sunmayan markaların duyulara seslenmek için bir araç olarak kullanıldığı yönünde. Örneğin; Hailey Bieber’ın popülerliği son bir yıl içerisinde artan Rhode markasını ele alırsak, bu markanın ürettiği makyaj malzemeleri ve cilt bakım ürünlerinin Sephora gibi yerlerde denenmesi mümkün olmadığından marka görsellerinde bolca meyveye yer vererek tüketicilerde koku, renk ve tat gibi duyulara seslenerek ürünleri deneme isteği uyandırmak üzerine çalışıyor.

‘Food marketing’in yükselişine dair bir diğer teori ise Gucci, Prada gibi dev moda markalarının gastronomi iş birlikleri ve açtıkları kafelere odaklanıyor. Bu teoriye göre gerileyen ekonomi hali hazırda erişilmesi güç olan lüks moda markalarının ürünlerini geçmiştekinden daha çok insan için satın alınamaz hake getirirken, yükselen fiyatlar yiyecekleri birer lüks haline getiriyor. Bu nedenle markalar da lüksün bir sembolü olarak yiyecekleri kullanıyor. Bu sayede normalde bir Prada ürününü karşılayamayacak kişiler üzerinde Prada logosu olan bir dilim pastaya erişebiliyor. Bu da markanın sosyal medya mecraları gibi kanallar üzerinde görünürlüğü artırıyor.

“Atıkları nasıl yeni, tekrar kullanılabilir malzemelere dönüştürebiliriz?”, “Misafirperverlik, gastronomi ve yiyecek tüketimini yeniden nasıl tasarlayabilir ve şehirdeki geri dönüşüm seviyelerini nasıl artırabiliriz?” gibi soruların yanıtlarını arayan ve ileri dönüşüme göz kırpan projelerin sayısı her geçen gün artıyor. Bunlardan biri olan ‘Biofabrique Canteen’ projesi de şehir atıklarına yeni bir kimlik kazandırıyor.

Vienna Design Week, bu yılki festival merkezinin kafe tasarımını, kolektif stüdyo dreiSt.’ye emanet etti. Böylece ortaya kentsel atıkların döngüsel bir inşaat endüstrisini beslemedeki potansiyelini ortaya koymayı amaçlayan ‘Biofabrique Canteen’ çıktı. Metro kazı kili ile sırlanmış 1.700 el yapımı seramik karonun yer aldığı kafenin bar masaları ve tezgahları Carbo ve Adobe tuğlaları gibi enerji tasarruflu malzemelerden oluşuyor. Kafenin gastronomi ortağı Karma Food ise festival kafesinde sadece köri, tatlılar ve benzeri lezzetler sunmakla kalmıyor, aynı zamanda Rote Wand – Friends and Fools ile birlikte düzenlenen atölyeler ve özel bir akşam yemeği daveti aracılığıyla biyobölgesel gastronomi konusundaki soruları da gündeme getiriyor.

Tarihçi ve romancı Reşad Ekrem Koçu’nun yarım kalmış İstanbul Ansiklopedisi’nin basılı ciltleri ile binlerce arşiv belgesini bir araya getiren “İstanbul Ansiklopedisi” artık herkesin erişimine açık.

Salt ve Kadir Has Üniversitesi iş birliğiyle hayata geçirilen istanbulansiklopedisi.org, sokaklardan mimari yapılara, önemli ya da sıradan kişilerden şehrin âdetlerine, tarihî olaylardan şehir efsanelerine, nice konunun farklı anlatımlar ve resimler eşliğinde kayda geçirilmiş hallerine yer veriyor. Koçu’nun 1944’te başladığı, etraflı kaynak tarama ve madde yazımı çalışmalarını vefatına kadar sürdüğü bilinen çalışmasının, İstanbul’un “muazzam kütüğü”nü oluşturma amacıyla hazırlandığı biliniyor. Dönemin değerli tarihçi, edebiyatçı, akademisyen ve sanatçılarının katkıda bulunduğu İstanbul Ansiklopedisi  tezkirecilik geleneğiyle Batılı ansiklopedizmi birleştiren bir başvuru kaynağı olarak pek çok tarihçi ve araştırmacının ilgisini çekiyor. Orijinalinde 24 cilt olarak planlanmış ve G harfine dek 11 cildi basılmış olan bu çalışmanın arşivi 40.000’i aşkın belgeden oluşuyor. İstanbul’un Osmanlı İmparatorluğu başkentinden Türkiye Cumhuriyeti’nin bir iline dönüşmesine tanıklık eden Koçu, şehri resmederken kazadan cinayete, turistten garsona, kahveden hamama gündelik ve alelade olanı anlatıma dâhil ediyor.

Yeni bir terim olarak karşımıza çıkan “ev genci” İngilizce NEET (Not in education, employment or training) terimini ‘nin bir karşılığı olarak ‘ne çalışan, ne okuyan ne de iş arayan’ ya da ‘ne eğitimde, ne istihdamda’ anlamına geliyor.

4 milyon 627 bin ile OECD ülkeleri arasında ( 36 üye ülke arasından) en yüksek ev genci sayısına sahip olan ülke güncel olarak Türkiye. Verilere göre Türkiye’de yaşayan 20-24 yaş arası gençlerin %33,3’ü herhangi bir eğitim almıyor ve iş aramıyor. Ailelerinden para istemekten rahatsız olmakla birlikte çoğunlukla geçimini bu şekilde sağlayan ev gençleri, vakitlerinin büyük bir bölümünü evde geçiriyor çünkü sosyal yaşam için ayıracak bütçeleri olmuyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emre Erdoğan’a göre ev genci meselesinin en önemli sorunlardan biri olmasının temel nedeni; kalıcı ve nesiller arası yoksulluğa dönüşüyor olması. Üstelik ev genci meselesi cinsiyet eşitsizliği problemini de keskinleştiriyor zira kadınlarda ev genci oranının erkeklere göre daha yüksek olduğu görülüyor. Ev genci sayısının artmasını tetikleyen etkenler arasındaysa; referanssız olarak iş bulmanın neredeyse imkansız olduğunun düşünülmesi, Türkiye’deki yaşam koşulları nedeniyle gençlerin yurt dışında gitmeyi planlamaları ve gençlerin ekonomik, siyasi koşullar nedeniyle hedeflerini gerçekleştirebileceklerine inanmamaları yer alıyor.

6-7 Şubat 2023’de yaşanan depremlerin ardından hem bölgedeki çocuklara hem de ailelerine moral aşılaması için hayata geçirilen ve  ilk kez Adıyaman’da sahnelen “Miyav” oyunu,  27 Ekim Pazar günü Zorlu PSM’de İstanbul prömiyerini yapacak.

Tito Lorefice’in yönettiği, Burcu Görek’in yazdığı oyun kaybolan kedi Minnoş’un yeni yuvasına ve dostlarına kavuşmasını anlatıyor. İki kedi ve iki insanın kesişen yollarını ve küçük tesadüflerin büyük dostluklara nasıl kapı açabileceğini konu alan oyunda, işten eve dönen Salih adında bir doktor, yolda tramvayın geldiğini görmez ve son anda frene basan vatman Sinem ile tanışıyor. Sinem ve Salih bu karşılaşmada birbirlerinden etkileniyor. Ancak bu olayda Sinem yanındaki kedisi Minnoş’u kaybediyor. Sokakta yalnız kalan Minnoş Salih’i takip ederek onun evine gidiyor. Yorgun ve mutsuz olan Salih’le arkadaşlık kuran Minnoş, zamanla Salih’e iyi gelmeye başlıyor! Minnoş ise burada sokak kedisi İbrişim ve arkadaşları ile tanışır. İbrişim ve Minnoş arasında sevgi bağı gelişiyor!

Geçen yılın Ekim ayında, uzay altyapısı geliştiricisi Axiom Space ile birlikte NASA’nın yeni uzay giysilerini tasarlamak üzere bir sözleşme imzaladığını duyuran Prada, Eylül 2026’da kullanılacak olan bu uzay giysilerini nihayet tanıttı!

Yüksek modanın uzaya dek çıkmasının yanı sıra bu projeyi heyecan verici kılan bir detay daha var ki o da Prada’nın tasarladığı astronot kıyafetlerinin, aya adım atan ilk kadın ve ilk beyaz olmayan astronot tarafından giyilecek olması. “Ay’ın güney kutbundaki aşırı sıcaklıklara dayanacak” şekilde tasarlandığı belirtilen uzay giysileri, astronotların, ayın sürekli gölgede kalan bölgelerinde en az iki saat boyunca dondurucu soğuklara dayanabilmelerini sağlamanın yanı sıra düşük yerçekiminde sekiz saate kadar hareket etmelerine de imkân tanıyor. Tasarım detaylarında ise üzerlerinde ABD bayrağının yanı sıra Prada logosunu taşımamaları dikkat çekiyor. Öte yandan; beyaz giysiler, markanın Linnea Rossa hattına atıfta bulunurcasına kırmızı çizgilerle süslü.

Moda ilişkisi heyecan verici olmakla birlikte projenin amacı elbette Prada’ya ilgi çekici bir podyum sağlamak değil. NASA, devam eden Artemis projesi kapsamında insanlığı aya geri döndürmeyi planlıyor. Uzun vadede, uzay ajansı, insanların kalıcı olarak yaşayabileceği, çalışabileceği ve araştırmalar yapabileceği ilk ay uzay istasyonunu kurmayı hedefliyor.

2024 Nobel Ekonomi Ödülü, ulusların refah toplumlarına dönüşmesi üzerine çalışmaları için Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson’a verildi.

Acemoğlu, daha önce Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan Orhan Pamuk ve Nobel Kimya Ödülü’nü alan Aziz Sancar’ın ardından Türkiye’den Nobel Ödülü alan üçüncü isim oldu. Akademinin ekonomi ödülü komitesinin başkanı Jakob Svensson ödüle dair açıklamada bulundu: “Ülkeler arasındaki gelir uçurumunu kapatmak günümüzün en büyük zorluklarından biri. Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson’un çığır açıcı araştırmaları sayesinde ülkelerin neden başarılı olup olamadıklarını daha iyi anlıyoruz.” Komite ise şu ifadeleri kullandı: “Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu toplumlar ve nüfusunu kötüye kullanan kurumlar büyüme veya daha iyiye doğru değişim yaratmaz. Ödül sahiplerinin araştırması bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor.”

Lisans derecesini İngiltere’nin York Üniversitesi’nde Matematiksel Ekonomi ve Ekonometri Bölümü’nde tamamlayan Daron Acemoğlu,  London School of Economics’de yüksek lisans ve doktora derecelerini aldı. 1992-1993 yılları arasında London School of Economics’de ders verdi. 1993’ten itibaren akademik kariyerine ABD’de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) devam ediyor. 2000 yılında ekonomi profesörü ve 2019 yılında da, üniversitede bir öğretim üyesine verilebilecek en yüksek unvan olan enstitü profesörü ünvanını alan Acemoğlu, siyasal ekonomi, ekonomik kalkınma, ekoomik büyüme gelir ve ücret dengesi eşitsizliği, çalışma ekonomisi, iktisat teorisi ve beşeri sermaye ve eğitim konularında çalışmalarını sürdürüyor.