Tarih ve gelenekle iç içe olan mutfak, her zaman sosyal dokunun bir parçası. Osmanlı ve Türk mutfağının yanı sıra Orta ve Doğu Avrupa mutfağıyla harmanlanmış Bosna mutfağı, bana kalırsa Balkanlar’daki en iyi yemekleri sunuyor. Doyurucu çorbalar, yahniler, sebzeler, çeşit çeşit dolmalar… Ülkenin başkenti Saraybosna, “iyi yemek” sevenler için harika bir destinasyon. Sırf bu sebeple bile tekrar tekrar ziyaret etmeye değer bir nokta Balkan bölgesinde. 

bosna mutfağı
Bosna Mutfağı | Fotoğraf: thedepanneur.ca

“Saraybosna’da mutlaka yemeniz gerekenler” ve nerede ne yiyebilirsiniz bahsetmeden önce değinmek istediğim ufak bir şey var. Burada yemek yerleri üçe ayrılıyor: Buregdžinicas, Ćevabdžinicas ve Aščinicas. Buregdžinicas ve ćevabdžinicas isminden anlayacağınız gibi börek ve ćevap yiyebileceğiniz yerler. Aščinicas, (Aš: Bizdeki aş) ise geleneksel yemekleri tadabileceğiniz çeşitli ev yemeklerinin olduğu “esnaf lokantası” tarzındaki yerler. (En güzel yemekler her zaman esnaf lokantalarında, bilirsiniz!) Bunlara ek olarak slastičarna çok göreceğiniz bir kelime. Slastičarna tatlı evlerine verilen isim, fakat fırın/pastaneden farklı olarak “sadece” tatlı satışı yapılıyor buralarda. Bizdeki fırın için uğrayacağınız yerler pekara’lar. Pekara, Balkanlar’ın her yerinde aynı, “fırın” demek ve buralarda ekmek dışında çeşitli poğaçalar, kurabiyeler, börekler bulabilirsiniz. (Yine de siz böreğinizi pekara’dan değil buregdžinica’dan almayı tercih edin.) 

Bosna Mutfağı

Bosna mutfağı
Bosna Mutfağı | Fotoğraf: Yaprak Civan

Bosna mutfağı denilince akla ilk ćevap ve börek geliyor farkındayım ki yalan yok, en kolay ulaşımı olan yemekler bunlar. Bosna’da ćevap genellikle 5’li 10’lu parçalar halinde, bolca soğanla servis ediliyor ve genellikle et suyuna bandırılmış somunla birlikte geliyor. Bosna mutfağının ulusal yemeği olarak geçen ćevap’ı burada ayıran kajmak ile servis edilmesi. Diğer Balkan ülkelerinde kajmak yerine ajvar görüyoruz hep. (Benden söylemesi: Köfte ve kaymak ilk garip gelse de mükemmel ikili!) Saraybosna’da pek çok ćevabdžinica’da bulabileceğiniz kare şekilde olan köfte ise Banja Luka ćevapisi. (Banja Luka Bosna-Hersek’in Sırp Cumhuriyeti’nin başkenti.) 

Not: Saraybosna’da ćevap genellikle sığır-dana veya koyun-kuzu kombinasyonu. Sırbistan’da ise genellikle %30 domuz eti içeriyor. 

Bosna mutfağı
Bosna Mutfağı | Fotoğraf: Yaprak Civan

Bosna mutfağında böreğin yeri ve farklı isimlendirmelerine Buregdžinicas başlığı altından ulaşabilirsiniz. 

Saraybosna’ya gerçekleştirecek olduğunuz ziyarette börek ve köfte türevleri dışında dolma çeşitlerini deneyebilirsiniz. Patlıcandan kabağa, dolmalık biberden soğana… Üstelik lahana ve yaprak sarması da var, daha ne olsun. Hepsi birbirinden lezzetli ve hemen her restoranda da bulabilirsiniz! Benim en sevdiğim ise Mostar spesiyali olan soğan dolması, ama Saraybosna’da da her yerde var. 

Saraybosna’da ve Bosna’nın diğer şehirlerinde restoranlarda karşımıza çok çıkan Bosanski Lonac, tencere yemeği veya güveç diyebiliriz. Olmazsa olmazı tercihe göre bir et çeşidi, lahana, patates, domates, havuç, maydanoz ve sarımsak. Mevsimsel olarak ve bölgeden bölgeye içeriği değişebiliyor; ama sonuç hep aynı: Aşırı lezzetli, doyurucu ve sağlıklı! 

Mantı seven herkes Bosna’da klepe denemeli. Çeşitleri bol: Sığır etli, kuzu etli, peynirli, ıspanaklı, mevsimine göre balkabaklı… Genellikle yoğurtlu ve sarımsak soslu olarak servis ediliyor. İlk olarak her ne kadar köy mutfağında yerini alsa da günümüzde Bosna’nın en popüler yemeği. 

Balkanlar’ın genelinde kuru fasülye oldukça sevilen bir yemek. Benim hala favorim Makedonya’nın Tavče Gravče’si olsa da, Bosna’nın soğanlı, havuçlu ve biberli grah’ı denenmeye değer.

Eğer çorba denemek istiyorsanız en popüler iki çorbanın yine bizim için yakından tanıdık olduğuna şaşırmayın. Biri tarhana, diğeri ise Osmanlı mirası bey çorbası veya Bosna’daki ismi ile Begova čorba. Begova çorbasının olmazsa olmazı elbette tavuk ve ekşi krema. Ayrıca içine mevsimsel olarak bamya, kereviz, havuç gibi sebzeler ekleniyor. Bosnalılar’ın özel günlerde, bayramlarda tercih ettiği bu çorbalar özellikle kış mevsiminin vazgeçilmesi. 

Bosna’daki tatlıların hemen hepsi yine Osmanlı mirası. Saraybosna’da hangi tatlıları nerede yiyebilirsiniz  Slastičarna başlığının altında bulabilirsiniz. 

Sarajevsko Pivo, Rakija & Mostarsko Pivo | Fotoğraf: Yaprak Civan

Peki ya içecekler? Balkanlar’ın en geleneksel içkisi rakija ile başlayalım. Rakija bizdeki rakıdan oldukça farklı, belki Balkan brendi’si diyebiliriz. Elmadan armuta, kayısıdan bala çok sayıda çeşidi var. Shot bardakları ile servis edildiği için hemen her turist shot olarak içildiğini düşünse de bu oldukça yanlış! Rakija yavaş yavaş tadını çıkara çıkara içilen bir içki. İsterseniz yalnızca rajika için, isterseniz bira veya kahvenin yanında yudumlayın. Hepsi olabilir! Saraybosna’da denemeniz gereken ise Bosna’nın rakija’sı medovina yani ballı rakija. (Benim favorim bu, çünkü içimi oldukça kolay ve keyifli. Diğerleri gibi keskin değil.)

Gelelim kahveye. Tavşanı Yakala kitabında Sara’nın dediği gibi “Bosna kahvesi, Türk kahvesi, ev yapımı kahve; adına her ne derlerse desinler, tadı aynı. Kahve bu işte, Kolombiya’dan gönderilmiş bir kartpostal değil.”  Bizlere nereden geldiğimizi ve nereye ait olduğumuzu hatırlatıyor işte. Bosna’daki kahve servisini Türkiye’den ayıran ise burada kahvenin her zaman şekersiz olarak servis edilmesi. Yanında şeker ve lokum geliyor, kahvesini şekerli isteyenler kahvenin içine ilave edebiliyor. 

Gittiğiniz yerlerde lokal biraları içmeyi tercih ediyorsanız, Saraybosna’nın birası Sarajevsko. Hemen her yerde şişe veya fıçı olarak bulabilirsiniz. Tabii dilerseniz üretildiği yerde, Pivnica’da da içebilirsiniz, hoş bir bar. (Mostar’ın birası Mostarsko’ya denk gelirseniz bunu da denemeyi unutmayın!)

Her şey özetlendiğine göre gelelim nerede ne yemeliyiz sorusuna.

Ćevabdžinicas ve Restoranlar 

Tekrar tekrar söylemekten sıkılmayacağım bir şey: Saraybosna’da yemek için soluğu nerede alırsanız alın, oradan oldukça memnun ayrılacaksınız. İster pot yemekleri deneyin, ister et veya sokak lezzetleri. Hepsi doyurucu ve birbirinden lezzetli! Bulunmuş olduğum tüm Balkan ülkeleri arasında benim favori üç restoranım Saraybosna’da mesela. (Listedeki ilk üç restoran!)

Dveri

Saraybosna’da Bosna mutfağı için soluğu aldığım ilk yer ile başlayım: Dveri! Burayı gerçekten çok seviyorum. Kurutulmuş patlıcanlar ve sarımsaklar asılı, bitkilerle süslü otantik mekan adeta Başçarşı’nın gizli kış bahçesi. Buranın gulaşı ve dolma tabağı oldukça iyi. Et yemekleri seviyorsanız da Dveri doğru yer. Ben “Dveri steak”e bayılıyorum; denemenizi öneririm. Mutlaka denemeniz gereken bir başka şey ise ekmekleri! Hiç abartmıyorum, Dveri el yapımı yumuş yumuş lezzetli ekmekleri için bile uğramanız gereken bir yer!

Not: Rakija içmek istiyorsanız doğru yerdesiniz!

Barhana

bosna mutfağı
Bosanski Lonak & Şarküteri Tabağı, Barhana | Fotoğraf: Yaprak Civan

Başçarşı içinde yer alan Barhana, şehirde mutlaka uğradığım restoranlardan. İlk Saraybosna ziyaretimde AirBnb sahibimizin önerisi ile gittiğimiz Barhana, beni ilk anda etkilemeyi başarmıştı. Mekanın menüsü dolmadan gulaşa ve pot’lara çok çeşitli yemekler sunuyor. Burada Bosanski Lonac yani çeşitli sebzeler ve etlerden oluşan doyurucu ve sağlıklı bir tencere yemeği yiyebilirsiniz. 

Saraybosna’da şarküteri tabağı ve şarap ikilisi için yer arıyorsanız, Barhana doğru yer! 

The Singing Nettle / Zara iz Duvara

bosna mutfağı
Klepe, Zara iz Duvara | Fotoğraf: Yaprak Civan

Hem Bosna mutfağı deneyimlemek istiyor hem de diğer yerlerden daha farklı bir nokta arıyorsanız Zara iz Duvara’da soluğu alabilirsiniz. Burası şehrin en güzel restoranlarından. Mevsimsel lezzetlere uygun olarak yaz ve kış menü uygulaması bulunan mekanı özel kılan, tüm lezzetlerinde ısırgan otu kullanmaları.

Bosna’nın lokal lezzetlerinden olan klepe’yi burada denemenizi öneririm. Etli ve peynirli olarak iki seçenek sunuyorlar ve ısırgan otu ile ekstra lezzetlendiriyorlar! 

Ćevabdžinica Petica Ferhatovic

Bosna mutfağı
Ćevabdžinica Petica Ferhatovic | Fotoğraf: Yaprak Civan

Saraybosna’da adım başı ćevapi yiyebileceğiniz yer bulabilirsiniz; fakat Ćevabdžinica Petica Ferhatovic mutlaka gitmeniz gereken bir yer! Burası lezzetlerinin yanı sıra dekorasyonu ve otantik kıyafetler giyen çalışanları ile de hoş bir ćevabdžinica.

1957’den beri işin içinde olan aile üyeleri tarafından işletilmeye devam eden Petica Ferhatovic’in Başçarşı’da yer alan dükkanı, 1984 Kış Olimpiyat Oyunları Saraybosna’da düzenlendiği sırada hizmet vermeye başlamış. Ćevapi nerede yemeliyim diye düşünüyorsanız, listenizin başına yazabilirsiniz! 

Aščinica ASDŽ

Aščinica’nın ne demek olduğunu öğrenmiştiniz: Çeşitli yemeklerin olduğu zengin Bosna mutfağı seçenekleri barındıran, bizdeki “esnaf lokantası” tarzındaki yemek yerleri. Aščinica ASDŽ, Saraybosna’nın farklı noktalarında şubeleri olan İstanbul’un Balkan Lokantası tarzındaki bir yer.

Erken saatlerde gelmenizi önerdiğim Aščinica ASDŽ, geleneksel tabaklarda çoğunlukla çorbalar, güveçler, dolmalar ve kompostolar sunuyor. Ayrıca burada geleneksel tatlılar da denemeniz mümkün. Benim önerim šarena yani karışık dolma tabağı, tarhana veya Begova çorbası.

Avlija

Avlija | Fotoğraf: Yaprak Civan

Turistik merkezin daha dışında ama her yere yürüyüş mesafesinde bir yer deneyimlemek istiyorsanız Avlija güzel bir tercih. Avlija, tahmin ettiğiniz gibi bir “avlu” ve çiçekler, bitkiler ile süslü oldukça samimi bir mekan. 

Menüsünde klepe, polenta gibi Balkan klasikleri yer alıyor; ama ben tercihimi sosis, lokum (bizdeki pişi/mekik), reçel ve peynirden oluşan kahvaltı tabağından yana kullandım. Börek dışında bir kahvaltı istiyorsanız Avlija’nın kahvaltı menüsünü deneyebilirsiniz. Hafta sonları oldukça kalabalık olduğunu unutmayın. 

Buregdžinicas

Bosna mutfağı
Buregdžinicas | Fotoğraf: Yaprak Civan

Börek konusunda Balkanlar’ın üstüne tanımıyorum! Bunca zamanlık tecrübeme göre ise Balkanlar’daki en iyi böreklerin Bosna’da olduğuna inanıyorum; Arnavutluk ile ölümüne yarışırlar. Bu topraklar her ne kadar börek ile Osmanlı aracılığıyla tanışmış olsa da, benim için börek Bosna mutfağı denemek ve Türkiye’ye göre çok çok başarılar bu konuda! 

Bosna-Hersek’de bir böreğe börek diyebilmek için “etli” olması gerekiyor ve bir “börek” anca o şekilde gerçek bir börek olarak kabul ediliyor. Hatta geçtiğimiz günlerde bunun tartışması sosyal medyada uzun süre devam etmişti, belki dikkatinizi çekmiştir. Genellikle uzun spiraller halinde hazırlanan börekler içeriğine göre farklı isimler alıyor.

En fazla denk geleceğiniz börek çeşitleri:

  • Krumpiruša (patatesli), 
  • Tikvenjača (balkabağı), 
  • Sirnica (peynirli),
  • Zeljanica (ıspanaklı ve peynirli). 

Yalnızca sabah saatlerinde kahvaltılık olarak değil, günün her saatinde tercih edilen böreklerin bir porsiyonu oldukça yeterli boyutta. Ücretlendirmeler ise hemen her yerde gramaj üstünden yapılıyor ve börekler dilerseniz yoğurt ile servis ediliyor.

Buregdžinicas | Fotoğraf: Yaprak Civan

Nerede börek yemeliyim? Saraybosna’da her nerede börek yerseniz yeyin, kesinlikle memnun kalacaksınız; ona şüphem yok. Benim favorilerim, Buregdžinicas Sač, Buregdžinica Saraj Bosna ve 1460 tarihinden beri hizmet veren Buregdžinica Bosna

Gereksiz bilgi: Bosna için börek en en önemli yemeklerden. Hatta “Bir kadın iyi bir börek yapabiliyorsa evlenme uygundur.” derler. Galiba hiçbir zaman evlenmeye uygun olamayacağım, evde kaldık. 

Slastičarna‎

Bosna mutfağı
Tufahije & hurmašice | Fotoğraf: Yaprak Civan

Bosnalılar tatlıya bayılıyor! Baklavadan tutun tulumbaya, hurmašice’den tufahije’ye, helvadan badem ezmesine… Çeşitler bizden geçme. Osmanlı’nın Balkanlar’a en büyük armağanlarından biri herhalde baklava. Hemen her Balkan ülkesinde pek çok yerde baklava bulmanız mümkün ve çok seviliyor. Bosna’da ise daha çok bayramlarda, Noel günlerinde ve hasta ziyaretlerinde tercih ediliyor. 

Daha “lokal” bir tatlı yok mu derseniz tatlı tercihinizi tufahije veya hurmašice’den yana kullanabilirsiniz. Aslında bunlar da bizde var. Hurmašice, isim olarak sizlere farklı gelmiş olsa da, bu tatlı da bizdeki kalburabastı. Tufahije ise, Fars-Osmanlı’dan gelen elma tatlısı. “Tuffàh” zaten Arapça’da elma demek. Bu tatlı için elmanın içi çıkarılıyor, ceviz ve krema ile doldurulup pişiriliyor. En son ise şerbetlenip, vişne ile süslenerek servis ediliyor. Yumm! 

Peki nerede tatlı yemeliyim? Güzel soru! Öncelikle şunu söyleyim, Slastičarna‎ Ramis, Saraybosna’nın en ünlü ve popüler tatlıcısı. Başçarşı’nın hemen göbeğinde konumlanan mekan özellikle turistler tarafından çok tercih ediliyor; fakat ben denediğim her şeyi gerçekten çok fazla şerbetli bulup asla bitiremedim. O yüzden buraya bayıldığım söylenemez; ama “illaki en popüler yere gideceğim” derseniz deneyebilirsiniz. Benim favorilerim ise aşağıda…

Slastičarna‎ Egipat

Tufahije, Slastičarna‎ Egipat | Fotoğraf: Yaprak Civan

Benim Saraybosna’da tekrar tekrar gitmeye doyamayacağım tatlıcı, tartışmasız Slastičarna‎ Egipat. Burası özellikle dondurması ve şeker hastalarının da yiyebileceği helvası ile ünlü olsa da tufahije ve hurmašice mutlaka burada denenmeli! Şerbetleri ve porsiyonu çok yerinde, nefis! 

Slastičarna‎ Egipat, 75 senedir Saraybosna’da hizmet veren bir yer. 96’da savaşta dükkan tamamen harap olsa da, sonradan toparlamışlar. Günümüzde ise ailenin 4. nesli dükkanı işletmeye devam ediyor. Dükkanda dondurma sezonu 15 Mayıs’ta başlayıp Ekim sonuna kadar devam ediyormuş. Benim Saraybosna’ya gerçekleştirdiğim iki seyahat de kış dönemine geldiği için meşhur dondurmalarını deneyemedim. Penelope Cruz gibi olay çıkarmak kolay olsa da, “regular” bir birey olarak boşa boğaz kısıntısı yaşamak istemem. 

Gereksiz bilgi: Savaş sonrasında Penelope Cruz, Bill Clinton ve birçok devlet başkanı ve ünlü isim burayı ziyaret etmiş. Hatta Penelope Cruz sezon dışı buradan dondurma isteyip bulamayınca olay çıkarmış; helva ile avutmaya çalışmışlar. 

Baklava dućan

Ružice, Baklava dućan | Fotoğraf: Yaprak Civan

Saraybosna’da uğramadan ayrılmayın dediğim tatlıcılardan biri Baklava dućan. Ben öyle baklavaya bayılan biri değilim, bayramlarda anneannemin ısrarı ile oturtma yiyerek senelik limitimi dolduran biriyim. Yine de Saraybosna’ya gelmişken şehrin en eski ailelerinden biri tarafından 200 yıldır işletilen bu mekana uğramadan olmaz. 

En eski tariflere göre hazırlanmış el yapımı lezzetler sunan işletmede Saraybosna ve džandar baklavasının yanı sıra, ružice isimli bir tatlı da bulunuyor. Ružice Boşnakça “güller” anlamına geliyor; adını kat kat güle benzemesinden alıyor. Bana kalırsa baya anneannemin bayramlarda baklava yerine tercih ettiği oturtma tatlısı(Boşuna Bosna benim için anneanne evi demiyorum.)

Džandar baklavası, Saraybosna’dan başka bir yerde bulamayacağınız otantik bir lezzet. “Baklavadan çok baklava” olarak bahsettikleri tatlının yapımı üç gün sürüyormuş. Rulo halinde olan bu baklavanın içinde ceviz, badem ve fındık bulunuyor ve bizdeki sarma baklavayı andırıyor. Saraybosna baklavası ise klasik baklavanın daha az şerbetli ve çıtır hali. 

Kafe ve Barlar

Bosna mutfağı demişken biraz “Nerede ne içebilirsiniz?” bunlardan da bahsedeyim .Saraybosna’da sosyal yaşam kahve kültürü üzerinden dönüyor desek yeri. Kesinlikle Türkiye’ye oranla daha fazla “geleneksel kahve” tüketimi gözlemledim. Biradan önce ve sonra, rakija’nın, biranın veya kahvenin yanında, günün hemen her saatinde… İçki ile araları da oldukça iyi Bosna halkının. Bu sebeple Saraybosna küçük bir şehir olsa da zaman geçirebileceğiniz güzel kafe ve barlar var.

Bosanska kahva 

Geleneksel kahve yani Bosanska kahva için benim en sevdiğim yer Bosanska kafana “Behar”. Burası adeta bizdeki kıraathane; içerde amcalar kağıt ve tavla oynuyor. Bizden farklı olan ise satranç oynayan insanlar da görebilmek. Lokal yaşamı gözlemlemek ve keyifle kahvenizi yudumlamak istiyorsanız Başçarşı’da yer alan bu mekana uğrayabilirsiniz. 

Geleneksel kahve içebileceğiniz bir başka güzel yer, Başçarşı’da yer alan ve yine yaş ortalamasının yüksek olduğu Sevdah Art House. Yaşlı yaşlı insanları görüp ne yapalım demeyin, buralarda lokalleri gözlemlemek oldukça keyifli!

Not: Geleneksel kahve deneyimlemek için yerli-yabancı bloglarda Morića Han tavsiyesi çok fazla gördüm. Burası 1551’den kalma bir Osmanlı hanı. Zamanında 300 yolcu ve yaklaşık 70 at barındırabiliyormuş. Günümüzde ise içinde geleneksel ürünler ve İran halıları satan işletmeler ile birlikte bir kafe var. Hanı gidip görebilirsiniz. Bilmeniz gereken kafenin daha çok muhafazakar kesime hitap ettiği. Kışın ortasında lahana bebek gibi kat kat dolaşmama rağmen başım bağlı değil diye kötü bakışlara maruz kaldım. Üzgünüm; söylemeden geçemedim.

Kafeler

bosna mutfağı
Linea M & Ministry of Ćejf | Fotoğraf: Yaprak Civan

Geleneksel Bosna kahvesi dışında kahve için şehirde onlarca mekan var. Tabii chemex, aeropress gibi demleme kahveler beklemeyin; ben bulamadım. (Eğer siz bulursanız mutlaka haber verin!) Yine de kahvemi içer takılırım diyorsanız, ben en sevdiğim üç yerden bahsetmek istiyorum.

Başçarşı’ya oldukça yakın, Sebil’in hemen yukarısında yer alan Ministry of Ćejf, küçük ve sevimli bir mekan. Ben zaman zaman bilgisayarımla burada çalıştım, bazen kitap okudum. Gelen kitle genellikle turist, bu sebeple çalışanlar İngilizce biliyor. Kahve dışında salepleri oldukça iyi.

Seyahatlerinizle işinizi birleştiriyorsanız, bilgisayardan çalışmaya oldukça uygun bir yer var. Olimpik Müze’nin hemen çaprazında bulunan Kawa. Geniş bir mekan ve background müzikleri keyifleri. Burada bilgisayarından çalışan birçok insan görebileceğiniz gibi, “language exchange” için buluşanlara denk gelebilirsiniz. 

Gelelim Saraybosna’da en sevdiğim mekanlardan birine: Linea M. Saraybosna Güzel Sanatlar Akademisi’nin olduğu sırada bulunan bu mekan oldukça yaşlı bir hanım tarafından işletiliyor. Mekanın içi adeta bir antikacı dükkanını andırıyor: Kocaman duvar saatleri, guguklu saatler, tablolar, fotoğraf, biblolar… Harika bir atmosfer. Sıcak çikolatası oldukça iyiydi. Linea M’i işleten hanım İngilizce bilmiyor fakat yabancı görünce Rusça iletişim kurmaya çalışıyor. 

Çay Evleri

Her ne kadar Bosna’da kahve kültürü daha baskın olsa da, şehre gelmişken yeşil kapısı ile dikkat çeken ve 50’den fazla çay çeşidine sahip Teahouse Džirlo uğrayabileceğiniz oldukça tatlı yerlerden. Bu çayların yaklaşık 29 tanesi Bosna’daki otların karışımlarından oluşma. Şehrin en eski Arnavut kaldırımlı caddelerinden birinde yer alan mekan bence Saraybosna’nın en keyifli mekanlarından. Çayın yanı sıra burada Türk Salebi de içebilirsiniz. 

Çeşitli çaylara ilginiz varsa önerebileceğim bir diğer çay evi Franz & Sophie. Burası yalnızca Saraybosna’nın değil Bosna-Hersek’in ilk yüksek kaliteli çay dükkanı olarak biliniyor ve menülerinde 120’den fazla çeşitte çay bulunuyor. Mekanda keyifle çayınızı yudumlayabileceğiniz gibi dilerseniz çaylardan satın alabilirsiniz. (Gereksiz bilgi: Goran Bregović’in Saraybosna’da yaşayan kızlarından biri genelde bu mekanda zaman geçiriyor. Ben de Franz & Sophie’yi onun aracılığıyla öğrendim.)

Barlar

Zlatna Ribica | Fotoğraf: Yaprak Civan

İlk olarak hem gündüzleri kahve içebileceğiniz hem de akşamları içkinizi yudumlayabileceğiniz bir yerle başlamak istiyorum: Zlatna Ribica. Antika dükkanını andıran bir diğer mekan da burası. Kitschy dekorasyonlu mekanın İngilizce adı “Goldfish Bar” anlamına geliyor ve mekanda tankta yüzen bir Japon balığı “Ben altından yapılmış bir balığım, dileğin nedir?” diye karşılıyor ziyaretçilerini. Burası Saraybosna’da gözden kaçmaması gereken yerlerden, çünkü her noktası incelenmeye değer; tuvaletleri bile! Madeni paralar, kartpostallar, telefon kablosuyla sarkıtılmış eski bir kitap içinde ortaya çıkan menü… Düzenli bir kaos hakim ortama. Kokteylleri ise mükemmel.  

Bira seven herkesin, Saraybosna’da gitmesi gereken bir bar var: Pivnica HS Sarajevo. Sarajevo Pivara yani Saraybosna Bira Fabrikası olarak geçen mekan Bosna-Hersek’in en eski sanayi tesisi. Osmanlı İmparatorluğu döneminde kurulan fabrika, 1864’ten beri şehrin en popüler birasını üretmeye devam ediyor: Sarajevsko. Mekanda bazı geceler canlı müzik de oluyor. Ben Balkan ve İngilizce rock & blues’a denk geldim, iyiydi.

bosna mutfağı
Gastro Pub Vučko & Blind Tiger | Fotoğraf: Yaprak Civan

Saraybosna’nın “Barlar Caddesi” diyebileceğimiz Zelenih beretki’de bulunan birçok barı deneyebilirsiniz. Bu caddede yer alan Tesla Pub oldukça popüler, fena yer değil. City Pub’da ise hemen her gece canlı müzik oluyor. (Instagram hesaplarından o gece canlı müzik var mı yok mu kontrol edebilirsiniz.) Ben burada Starbridge isimli bir grubu dinleme şansı yakaladım. Boşnakça ve İngilizce Rock yapıyorlar, oldukça keyifliydi! (Bas gitaristi Ivan sohbeti keyifli biri.) 

Peki ya başka neler var? Eğer caz müzik seviyorsanız Saraybosna’da gidebileceğiniz iki güzel mekan var: Biri Pink Houdini, diğeri ise Jazzbina. Kokteyl içmek istiyorsanız Blind Tiger Zlatna Ribica dışında doğru bir tercih. Craft bira için ise Başçarşı’da yer alan Board Room’a gidebilirsiniz. (Barhana ile çaprazlar) Şehrin popüler barlarından olan Gastro Pub Vučko’da takılabilir, Bosna Hersek Ulusal Müzesi ve Saraybosna Tarih Müzesi’ni ziyaret ettiğiniz gün, Saraybosna Tarih Müzesi’nin hemen arkasında yer alan Cafe Tito’da zaman geçirebilirsiniz. Eğer siz de benim gibi club insanı değilseniz ve gece geç saatlere kadar açık “regular pub” arıyorsanız Celtic Pub saat 4.00’a kadar hizmet veriyor. (Saraybosna’da neden Celtic Pub’a gideyim sorusunun cevabı da işte burada gizli. :)) 

Umarım siz de Saraybosna’yı ve mekanlarını benim kadar çok seversiniz!

Kapak Fotoğrafı: Yaprak Civan

İlginizi çekebilir: Yaprak Civan’dan Saraybosna: Zamanın 90’lı Yıllarda Sabitlendiği Balkan Şehri