Aç Hayaletler Diyarı, ne kadar tüketirsek tüketelim, doyuma ulaşmayan arzuların vermiş olduğu bu acıyı asla sona erdiremediğimiz bir yer olarak tanımlanır. Bazı insanlar hayatlarının çoğunu Aç Hayaletler Diyarı’nda geçirir. Birçoğumuz ise oraya gidip geliriz. Dr. Gabor Mate’nin bağımlılıkları yenmek için Psikiyatrist Jeffrey M. Schwartz’tan aktardığı 4+1’lik sistemle farkındalığımızı artırarak ziyaretimize gelen Aç Hayaletler’i kendi diyarlarına geri gönderebiliriz.

Hungry Ghost Nedir?

Preta yani Hungry Ghost -Türkçe’siyle Aç Hayalet- başta Çin Budist geleneği olmak üzere birçok farklı Asya mitolojisinde bahsedilen asla doymayacak arzularla açlık ve susuzluk çeken doğa üstü varlığa verilen ad. Bu varlık, cılız, zayıf uzuvlu, boş ve büyük karınlı olmasına rağmen küçük ağızlı ve daracık boğazlı olarak tasvir edilir. Bu tasvirle doyumsuz bir arzu bağımlılığı temsil edilir.

İnanışa göre Aç Hayaletler önceki hayatlarında kıskanç, açgözlü ve düzenbaz bir hayat yaşarlar. Karmalarının bir sonucu olarak ise şu an belirli bir maddeye veya duyguya doyumsuz bir açlık çekerler. Fakat küçük ağızları ve daracık boğazları yüzünden asla ihtiyaç duydukları şeyle beslenemezler.

Aç Hayaletler Diyarı

Aç Hayaletler Diyarı, ne kadar tüketirsek tüketelim, doyuma ulaşmayan arzuların vermiş olduğu bu acıyı asla sona erdiremediğimiz bir yer olarak tanımlanır. Bazı insanlar hayatlarının çoğunu Aç Hayaletler Diyarı’nda geçirir. Birçoğumuz ise gidip geliriz. Ancak açık bir zihin ve farkındalık ile ziyaretimize gelen Aç Hayaletleri geldikleri yere geri gönderebiliriz.

Aç Hayaletler’in özellikle günümüzde çok değerli bir metafor olduğuna inanıyorum. Artık sadece tüketmiyoruz, fazla fazla tüketiyoruz. Her ay başka bir süper indirimle karşılaşıyoruz. Aslında ihtiyacımız olmayan birçok farklı şeye ihtiyacımız olduğuna inanıyoruz. Romantik bir ilişkiyi bile kısa sürede tüketip ve hemen bir sonrakine geçmeye çalışıyor çoğu insan. Durmadan satın alıyoruz, durmadan tüketiyoruz fakat hiçbir zaman bütünüyle doyuma ulaşmıyoruz. Çünkü bağımlı olduğumuz maddeyi (sigara, alkol, yemek, uyuşturucu, seks, alışveriş, spor ya da herhangi bir şey olabilir) tüketirken sadece anlık haz duyuyoruz. Maddenin etkisi geçtikten sonra verdiği hissi tekrar aramaya başlar ve tekrar kullanırız. Bu yüzden de herhangi bir bağımlılığa sahipsek, o bağımlılıkla birlikte Aç Hayaletler Diyarı’na yolculuk yapmaya başlıyoruz.

Aç Hayaletler Diyarı’ndan Çıkış Bileti

Ziyaretimize gelen Aç Hayaletleri göndermek her zaman kolay olmayabilir. Bu yüzden bir uzmandan destek almak çok önemli. Fakat bu desteğin yanında kişinin içsel bir farkındalık da geliştirmesi de gerekiyor. Bağımlılıklar üzerine çalışan Dr. Gabor Mate der ki: “Doyumsuz rahatlama sürekli kendimizin dışında bir şeyler aradığımız bağımlılık alanıdır. Acı veren boşluk daimidir çünkü yatıştıracağını umduğumuz maddeler, nesneler veya arayışlar, gerçekte ihtiyacımız olan şey değildir. Neye ihtiyacımız olduğunu Aç Hayalet modunda kaldığımız sürece bilemeyeceğiz.”

Çevrenizdeki insanları bir düşünün. Neredeyse herkes kendi Aç Hayaletler’iyle mücadele içerisinde. Kimleri ise doyumsuz rahatlama sürecinde… Bu doyumsuz rahatlama süreci susuzluğu gidermek için tuzlu su içmeye benzetilebilir. İkame edilen şey asla derin ihtiyacı karşılamaz. Bunu fark eden kişinin öz yargılama sürecinin başlaması kaçınılmazdır. Kişi yaptığı yıkıcı öz yargılamalar sonucunda çoğunlukla kendisini ve iradesini suçlar. Fakat iyi haber şu ki öz şefkatli farkındalık yani Mindfulness bizi bu diyardan götürecek olan trene bilet almamızı sağlar.

Gabor Mate’nin 4+1 Sistemi

Düzenli olarak yaptığımız şey güçlenir. Eğer devamlı kolunuzla ağırlık kaldırırsanız kol kaslarınız gelişir veya düzenli olarak kendinizi hatalarınız veya eksik yanlarınız yüzünden suçlarsanız da suçluluk psikolojinize katkı sağlarsınız. Fakat kendinize merhamet duymaya, arkadaşça ve yargısızca yaklaşmaya başladığınız zaman bağımlılık yaratan döngünün arkasındaki tetikleyicileri fark etmeye başlarsınız.

Bağımlılıklar üzerine çalışan Dr. Gabor Mate, bağımlılığı yenmek için 4+1’lik bir sistemden bahseder. Bu sistem aslında Dr. Jefferey Schwartz’un OKB hastalarına yönelik oluşturduğu adımlardır. Fakat Mate bu adımların sadece OKB için değil bağımlılık ve aynı zamanda tekrar eden negatif duygular üzerinde de etkili olduğunu iletir. Bu sistem:

1- Yeniden İsimlendirmek

Örneğin, “Şu an bu sigaraya acil bir şekilde ihtiyacım var!” demek beynin oluşturduğu bir paterndir, gerçek değildir. Onun yerine “Şu an aslında sigaraya ihtiyacım yok.” demeye çalışarak yeniden isimlendirmek tarafsız bir gözlemleyici olmamıza olanak sağlar. Böylece alışkanlıklar değişmeye başlar.

2- Yeniden Atfetmek 

İlk adımda beynimizdeki paternin bir gerçeklik taşımadığını, sahte bir inanç olduğunu kabul ettik. Bu adımda ise bunun kaynağının ne olduğunu, nereden geldiğini bulmaya çalışıyoruz.

3- Yeniden Odaklanmak

Odağını başka bir yöne kaydır. Örneğin, bir çikolatayı yemek isterken onun yerine bir kitap okumaya yönelmek. Çünkü bunların kısa süreli hazlar olduğunu artık biliyorsun. Bu yüzden o anda nasıl hissedildiğinden çok nasıl davranıldığıdır önemli olan. Sevilen ve aktif olan bir faaliyeti en az 15 dakika boyunca yapılarak odak noktasını değiştirmek mümkün.

4- Yeniden Değer Vermek

Bu adımın amacı bağımlılığın hayata olan gerçek etkisini fark etmek. Bağımlılık, beynin ödül ceza mekanizmasına hükmeder. Sevgi ve canlılığın olması gereken yerde artık bağımlılık yer alır. Beynin bağlantıları değişir. Ancak gerçek samimiyet, dürüst eylemler ve yaratıcılıkla iyileşme başlayabilir. Bu adımda bir yazma ödevi öneriliyor. Gerekirse günde birkaç defa bu bağımlığın nelere sebep olduğunun yazılması isteniyor. Örneğin, “İş yerinde nelere sebep oluyor? Sevdiklerinle ilişkini nasıl etkiliyor? Sana hükmetmesine izin verdiğin zaman nasıl hissediyorsun? Geçen hafta nasıldı, bu hafta nasıl, haftaya nasıl olacak? Kapılıp gittiğin zaman bütün hayatın nasıl olacak?” Bağımlılıklara bu sorular ışığında cevap verilip farkındalıkla birlikte değişime katkı sağlanıyor.

+1 Yeniden Yaratmak

Çocukken hiçbir şey insanın kontrolünde değil. Alışkanlık ve şartlanmalarla otomatik bir şekilde yaşamaya devam ediyor çoğu kişi. Fakat artık o günler geride kaldı. Yetişkin biri kararlarını kendi verebilir ve farkındalıkla başka bir hayat seçebilir. Dr. Gabor Mate “İstediğin yaşam nasıl? Ne yaratmak istiyorsun? Bunları tekrar tekrar nedenleriyle birlikte yaz. Farkındalıkla ve bilinçle yaz.” diyerek farkındalığın öneminin bir kez daha altını çiziyor.

Son olarak, Aç Hayaletler her zaman tekrar ziyaretimize gelebilir. Tıpkı milyonlarca insana gittiği gibi. Ancak onları her kabul etmediğimiz, bütünüyle anda kalabildiğimiz her dakika küçük bir zafer kazanırız. Herhangi bir Aç Hayalet’e sahip olmamız bizim eksikliğimiz veya hatamız olarak görülmemeli. Asıl önemli olan kendimizi suçlamak veya kınamak yerine bir sonraki Aç Hayalet’in bir sonraki ziyaretinde nasıl bir tavır takınacağımız konusunda düşünmek olabilir.

Not: Beni Dr. Gabor Mate ile tanıştıran ve bu değerli bilgilere ulaşmamı sağlayan sevgili yoga eğitmenim Zeynep Aksoy’a çok teşekkür ederim.

Kapak Fotoğrafı: Eugene Golovesov (pexels.com)

İlginizi Çekebilir: Yogi Magger’dan İyi Yaşam Trendleri