Haberler

Sosyal ve ekonomik nedenlerle birçok kişi evlilik veya ev sahibi olma gibi geleneksel dönüm noktalarından uzaklaşıp bunlar yerine daha ulaşılabilir, kişisel başarılara odaklanıyor. Bu zamana dek “milestone” olarak anılan bu büyük başarıların yerini alan küçük başarılar içinse ‘minorstone’ ifadesi yeni bir terim olarak karşımıza çıkıyor.

Belirli yaşlarda önemli kilometre taşlarına ulaşmaya yönelik toplumsal beklentiler hızla değişiyor. Tüketiciler benzersiz yollar çiziyor ve başarıyı çeşitli şekillerde yeniden tanımlıyor. Ev sahibi olmak ve aile kurmak gibi geleneksel hedefler, artan yaşam maliyetleri nedeniyle daha az ulaşılabilir hale geldikçe, yetişkinliğin klasik göstergeleri de değişiyor. Günün sonunda markalar ve pazarlama dünyası da bu eğilime uyum sağlayacak, yeni formüller geliştirmek durumunda kalıyor. Trend analizi şirketi WGSN’e göre 2026’ya doğru ilerlerken işletmelerin daha esnek olması gerekecek. Ürün ve hizmetler artık katı yaş beklentilerine bağlı kalmaması bunun yerine, daha geniş bir yelpazedeki yaşam deneyimlerine ve kişisel dönüm noktalarına hitap etmesi gerekiyor.

Küçük başarıları kutlama alışkanlıkları tüketim alışkanlıklarını da değiştirirken kutlama anlayışı da değişiyor. Artık boşanma partilerinden öğrenci kredilerini ödemeye ve kötü bir işten ayrılmaya kadar kutlama yapmak için yeni nedenler ortaya çıkıyor tabii bu da markaların grupla daha kişisel düzeyde bağlantı kurması için heyecan verici fırsatlar yaratıyor. İş modellerini bu yeni düzene adapte etmenin iyi bir örneği olan Hong Kong’daki DBS Bank’in kampanyası, müşterileri aile tatil kıyafetlerini koordine etmek gibi basit zevklerin tadını çıkarmaya davet ediyor. Ayrıca Y kuşağı çiftlerine özel bir finansal planlama aracı olan Plenty’yi piyasaya sürmüş durumda.

Hermès, Rick Owens ve The Row… Bu üç markanın ortak özelliği nedir? Artık yanıt yalnızca yüksek modanın birer parçası olmaları değil Walmart e-store’dan görünmüş olmaları! Süpermarket koridorunda yürüyüp sütle yumurta arasında bir Birkin poşeti bulsaydık muhtemelen kafamız karışırdı. Geçtiğimiz hafta sonu, birçok kişinin Walmart’ın çevrimiçi mağazasında ikinci el Birkin çantalarını 30.000 dolardan fazla fiyatlara sattığını keşfettiğinde de buna benzer tepkiler alındı.

Geçtiğimiz hafta Walmart e-store’da bu markalara ait ürünler görülünce web sitesinin ekran görüntüleri X’de viral hale geldi. Peki bu lüks ürünlerin Walmart’ta ne işi var? Editör Caroline Issa’nın Twitter’da öne sürdüğü teorilerden biri, yeni ürün bolluğunun lüks perakendeci Matches’in çöküşünden kaynaklandığı yönünde. Issa’ya göre Matches, bu yılın Mart ayında yönetime girdikten sonra hisselerinin büyük bir kısmını üçüncü bir tarafa sattı ve o da bunu Walmart’a sattı; bu yüzden şimdi Hermès, Jacquemus ve Dries Van Noten’un akınını görüyoruz! Bu yalnızca online bir teori olsa da Walmart’ın Amazon ve eBay gibi yerlerle rekabet etme amacı ve borçları birlikte düşünüldüğünde imkansız görünmüyor. Günün sonunda lüks moda dünyasının uzun zaman uzak durduğu online toplu pazar yerleri arasındaki mesafenin zannettiğimizden çabuk kapanması olası.

Hiç dolaptan bir giysinize uzanıp “Bunu iş yerim için harcamayacağım” dediğiniz oldu mu? Yıllarca kabul gören iş yerine en resmi ve güzel kıyafetleri giyme anlayışı Çin’de finansal ve politik sebeplerle yerini tam tersine bırakıyor.

Ağır çalışma koşullarını ve gelir dengesizliklerini protesto etmek için başlayan Gross Outfits At Work (İş Yerinde Berbat Kıyafetler) akımı, “Koşulları bu kadar kötü bir iş yerinde güzel görünmek için neden para ve zaman harcayayım ki?” sorusundan doğuyor. Çin’in Twitter ve Instagram muadilleri olan Weibo ve Xiaohongshu’da başlıyan akım, aşırı soğuk havaya rağmen işvereni tarafından ofise çağrılan ve bunun için de tuhaf görünse de bedenini soğuktan koruyan bir kombin yapan Kendou isimli kişinin bu giyim tercihleri nedeniyle patronundan mobbing görmesiyle ortaya çıkıyor. 752,000 defa beğenilen ve 1.4 milyonun üzerinde paylaşılan bu video, Çin’de İşe Berbat Kıyafetlerle Git” hashtagiyle birlikte bir protesto akımına evriliyor. Modayı bir protesto aracı olarak kullanan Çinli Z kuşağı gençlerin vermek istedikleri mesaj şu şekilde: “Koşullar böyleyken işi de iş yerini de fazla ciddiye almak yersiz.”

‘Glass ceiling’ yani “cam tavanlar” tabirine pek çoğumuz aşinayız. Bu tabir, kadınların iş yaşamında özellikle yöneticilik gibi yüksek pozisyonlara çıkmasının önüne geçen soyut engeller olarak tanımlanan ve feminist öğretinin uzun yıllardır üzerinde durduğu bir problemi ifade ediyordu. Peki güncel iş yaşamında büyük ölçüde aştığımızı zannettiğimiz bu problem karşımıza taktik değiştirerek çıkıyor olabilir mi?

‘Glass cliff’ yani “cam uçurum”, “cam tavan”ın bir akrabası ve kadınların işler kötü gittiğinde güçlü pozisyonlara yükseltilmesi anlamına geliyor. Bu taktikte kadınlar, gücün üst kademelerine ulaştıklarında istikrarsız konumlara yerleştiriliyorlar ve bu nedenle başarısızlık olasılıkları daha yüksek oluyor. Bu da onların “uçurumdan” düşme riskinin daha yüksek olduğu anlamına geliyor. Bu kavram ilk kez 2005 yılında Exeter Üniversitesi araştırmacıları Michelle Ryan ve Alexander Haslam tarafından ortaya atılıyor.Araştırmayı motive eden faktörse 2003’te The Times’ın, kadın liderlerin şirket performansı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğunu öne sürmesi oluyor.

Ardından Utah Eyalet Üniversitesi’nden araştırmacılar Alison Cook ve Christy Glass, 15 yıllık bir süre boyunca Fortune 500 şirketlerini inceleyen araştırmayla karşımıza çıkıyorlar ve Ryan ile Haslam’ınkine benzer bulgular bildiriyorlar: Beyaz kadınların ve beyaz olmayan erkek ve kadınların, zayıf performans gösteren şirketlerin CEO’luğuna terfi etme olasılıkları beyaz erkeklere göre daha yüksek. Peki kadınlar ve azınlıklar bu pozisyonları neden kabul ediyor? Cook’un Vox’a verdiği röportaja göre; “Firmalar kötü performans gösterdiğinde, gerçekten nitelikli beyaz erkek adaylar ‘Ben bu işe adım atmak istemiyorum’ diyebiliyor. Kadınlar ve azınlıklarsa bunun benzer bir pozisyona yerleşmek için ellerindeki tek şans olduğunu düşünebildiklerinden devam etmek ve bu fırsatı değerlendirmek konusunda ısrarcı davranıyor.”

Üzerinde favori çizgi film karakteriniz olan kupalar, Marvel figürleri, “yetişkin” legoları ve boyama kitapları… Bunlardan herhangi birini satın almış olabilir misiniz? Yanıtınız evetse ‘kidult’ olma ihtimaliniz yüksek.

‘Kidult’ terimi kid (çocuk) ve adult (yetişkin) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor ve çocuklar gibi alışveriş yapan yetişkinleri ifade ediyor. 19’dan 99’a kadar yetişkinlik yıllarını yeniden şekillendiren ‘kidult’lar, yetişkin yaşamına yeni bir yaklaşımı temsil ediyor ve çocuk markaları için olgun genişleme fırsatları sunuyor. Bizi bir tüketici kategorisi altında şekillendiren bu çocukluğa dönüş arzumuzun nedeni ve etkileri tam olarak ne? Trend analizi şirketi WGSN’e göre; yetişkin yaşamının çoğu zaman stres anlamına geldiği bir dünyada, çocukluğun neşesini yaşatmak önemli hale geldi. Bu nedenle nostaljiyi çağrıştıran, hem çocuklara hem de yetişkinlere hitap eden oyuncaklar ilgi görüyor. Temmuz ve Eylül 2022 arasında çevrimiçi koleksiyon satışları %104 arttı. Çocuk pazarında nostalji uyandıran oyuncaklara olan talebin artmasıyla, koleksiyonluk oyuncakların değeri 2032 yılına kadar 35,3 milyar dolara ulaşabilir.

ABD oyuncak satışları Kovid-19 salgınının ilk iki yılında %37 arttı. Uzmanlar başlangıçta bu artışı tükenmiş ebeveynlerin çocukları için dikkat dağıtıcı şeyler satın almasına bağladı, ancak yeni veriler yetişkinlerin kendileri için oyuncak satın aldığını gösteriyor. The Toy Association, oyuncak bebek, kaykay ve masa üstü oyunlarında artışla birlikte ABD’li yetişkinlerin %58’inin pandemi sırasında oyuncak satın aldığını tespit etti. 2027 yılına gelindiğinde küresel oyuncak ve oyun pazarının 70,12 milyon dolar büyümesi bekleniyor. Koleksiyonluk oyuncakların piyasa değerininse 2032 yılına kadar 35,3 milyar dolara çıkacağı tahmin ediliyor.

Ekonomiden çevreye ve sosyal konulara, çoklu krizlerin üzerimizdeki etkisi tüketicisi olduğumuz markalar için de birçok zorluğu beraberinde getiriyor. Çoğunlukla gençlerin yaşadığı belirsizliğin artmasıyla birlikte, pazarlama stratejisi odağı olarak küçük keyif anları ve romantikleştirme arayışlarının da arttığını görüyoruz. Bu trendse yeni bir konseptin ortaya çıkmasına neden oluyor: Markaların müşterileriyle iletişim kurma şeklini önemli ölçüde etkileyecek olan Metamodernizm.

“Karmaşıklık çağına ilişkin karmaşık bir dünya görüşü” olarak tanımlanan metamodernizm, büyük bir özgüven ve evrensel hakikatlere olan yoğun inancıyla bilinen modernizm ile ironi, alaycılığı ve birçok gerçeğe olan inancıyla bilinen postmodernizm arasında yer alıyor. Peki bundan ne anlıyoruz?Metamodernizm özetle; her iki dünyanın da en iyisini alıyor ve mevcut sorunlarımıza çözüm bulmaya çalışıyor. Markaların tüketicilerle daha iyi bağlantı kurmasına yardımcı olabilecek dürüstlük ve iyimserliğe değer veriyor. Metamodernizm örneği arıyorsanız gözlerinizi Barbie’nin pazarlama sürecine çevirebilirsiniz.

Metamodernizmin anahtarıysa elbette mizah! Trend analizi şirketi WGSN’e göre; mizah, polikrizlere karşı bir tepki mekanizması haline gelmiş durumda ve dünya çapında insanların %91’i komik markaları tercih ediyor. %90’ınınsa komik reklamları hatırlama olasılığı daha yüksek. Yani tüketiciler mutluluğun özlemini çekiyor. Dünya genelinde insanların yüzde 45’i iki yıldan fazla bir süredir gerçek mutluluğu hissetmiyor ve yüzde 25’i mutlu hissetmenin ne demek olduğunu bilmiyor ya da unutmuş halde. Tam da bu yüzden var olan durumla dalga geçerken aynı zamanda markasını öne çıkarmayı başarabilen sarkastik içerikler ilgiyi üzerine toplamayı başarıyor. Markaların özellikle sosyal medya kullanımı sırasında şirket dili yerine mizaha yatkın ve sıcak bir dil kullanmaya başlamalarının ardındaki motivasyon da tam olarak burada gizleniyor.

Bazı mesleklerin öldüğüne dair iddiaları sıkça duyuyoruz. Bunlar çoğunlukla zanaatkarlıkla ilgili olmakla birlikte gazetecilik ya da yayıncılık da son on yılda en çok sayılanlar arasında. Öyle ki ZipRecruiter tarafından 2022 yılında gerçekleştirilen anket, en çok pişman olunan bölüm tercihleri arasında gazeteciliğin olduğunu gösteriyor. Peki gazeteciliğin tümüyle ölmesi mümkün mü? Yanıt şüphesiz hayır ama gazetecilik ve yayıncılığın artık finansal sebeplerle herkes için uygun bir iş olmadığı da açık.

Gazetecilik, geçinmek için maaşa ihtiyaç duyan insanlar tarafından artık tercih edilmiyor. Andrew Kersley’nin Press Gazette’de yer alan yazısına göre gazetecilerin %80’i üst sınıf ailelerden geliyor ve İngiltere’de gazetecilik alanında işçi sınıfının temsili tüm zamanların en düşük seviyesinde. Diğer ülkeler için de durum çok farklı değil. Kesişimsel feminist sanat ve kültür yayını Polyester de 29 yaşında umulmadık bir şekilde yaşama veda eden Yazı İşleri Müdürü Eden Young anısına “İşçi Sınıfı Gazetecilerine Yönelik Eden Young” bursunu duyuruyor. Bursa ilham olan Young, gazetecilik alanında işçi sınıfından bir kadın olarak azınlığı temsil ediyordu. Onun mirasını onurlandırmak isteyen Polyester de tam zamanlı, tam zamanlı, yıl boyu bir pozisyon alacak işçi sınıfından bir gazeteciyi işe almak için bu bursu başlatmış durumda.

Antimorondur ki Polyester’in bu girişimi az işaret edilen bir soruna dikkat çekmekle birlikte işçi sınıf gazetecilerin var olmalarının mümkün olmadığının da altını çiziyor. Zira derginin önerdiği pozisyon bir yıl için geçerli ve burs paketinde ayrıca Marc Jacobs and Maison Valentino gibi markalardan ödüller ile Tavi Gevinson, Eliza Clark and Amelia Dimoldenberg gibi isimlerden mentorluk alma şansı yer alıyor. Tüm bunlar ilgi çekici olsa da sektörün bir özeti niteliğinde zira maaşların işçi sınıfı ailelerden gelen gazetecilerin tek başlarına geçinmelerine izin vermeyecek kadar düşük olduğu sektörde, bu gibi yan avantajlar tıpkı reklamcılık endüstrisinde olduğu gibi sıklıkla çalışanlara düşük gelirli bu işleri tercih etmeleri için birer sebep olarak sunuluyor.

Pamela Anderson’ın moda haftasına makyajsız katıldığına dair haberler mutlaka gözünüze çarpmıştır. Beden olumlama hareketini de mutlaka anımsarsınız. İşte bu ikisi arasında aslında görünmez bir ilişki var ve bu ilişki 2024’ün güzellik ve bakım trendlerinin odak noktasını oluşturuyor.

Dünya Ekonomik Forumu sağlıklı yaşlanmanın yaşam boyu bir sağlık önceliği olduğunu ilan etti ve Madonna’dan Pamela Anderson’a kadar ünlüler, kendi yöntemleriyle de olsa, güzelliğin yeniden tanımlanması konusundaki tartışmalara öncülük ediyor. Tüm bu gelişmeler tıpkı beden olumlamanın yükselişi döneminde olduğu gibi markaları ve onların iletişim dillerini de ilgilendiriyor. Markalar, güzelliğin zirvesi olarak gençlik fikrinden belirgin bir şekilde uzaklaşarak, yaşlı tüketicilerle daha iyi bağlantı kurmak için uzun ömürlülük çözümlerinden sağlıklı yaşam hedeflerine kadar bireysel ihtiyaçları hedeflemeyen stratejiler geliştiriyorlar. WGSN’den Güzellik Stratejisti Pia Fisher’a göre: “Yaşı kucaklamak sadece X kuşağına özgü bir şey değil. Aslında bu, tüm nesiller için yaşa bağlı olmayan bir yaklaşımr ve sayıları değil, ihtiyaçları karşılamayı somutlaştırıyor. Tüketiciler, gençliğin güzellik ideallerinin zirvesi olarak sunulmasına karşı çıkmaya başlıyor ve şimdiden birçok markanın bundan yararlandığını görüyoruz.”

Bu farkındalık sahibi yaklaşımın benimsenme nedeni elbette nezaketle ilişkili olduğu kadar ticari de. Zira artık insanlar daha uzun ve sağlıklı hayatlar yaşıyor, 70’ler ve 80’ler yeniden markalaşıyorlar. İstatistikler 70’li yılların en mutlu olduğumuz dönemler olduğunu gösteriyor ve bu yaşta harcayacak paraya sahip olmanın keyifli yanı seyahat, güzellik, konaklama ve moda gibi sektörlere bütçe ayırabiliyor olmak. Dolayısıyla pazarlama havuzunda ileri yaştaki insanların hedef kitle olduğu yeni bir karşımıza çıkıyor. Tam da bu nedenle önümüzdeki yıllarda markaları reklam kampanyalarına daha ileri yaşlardan insanları dahil ederken, onlara yönelik ürünler sunarken göreceğiz.

Online alışverişin norm haline geldiği son yirmi yılda “online alışveriş yapmayı sevmiyorum çünkü üzerimde deneyemiyorum” noktasından “birkaç bedenini/çeşidini al beğenmediklerini geri gönderirsin” noktasına hızlı bir geçiş yaşadık. İşte sandığımızdan çok daha sık kullanılan bu iade yönteminin bir ismi var: Bracketing.

‘Bracketing’ çok sayıda ürünü sipariş edip denedikten sonra içinden beğendiğiniz bir tanesini seçip kalanlarını iade etmek anlamında geliyor. Bu yöntem, kullanıcılar bakımından kulağa mantıklı geliyor. Öyle ki bazı markalar bunu pazarlama stratejilerinin bir parçası haline getirdiler. Örneğin; gözlük markası Warby Parker, “evinizden çıkmadan ve ücret ödemeden beş farklı gözlük deneyin” mottosuyla iade almayı iş modeli olarak benimsedi. Öte yandan ‘bracketing’ markalar için masraflı bir yöntem. Üstelik Business of Fashion verilerine göre son yıllarda daha çok insan bu iade yöntemini alışkanlık haline getirmiş durumda. Bunlara ek olarak ‘bracketing’ çevresel farkındalığa dair de endişe oluşturuyor. Halihazırda ürünlerin kullanıcılarına ulaşmaları için lojistik, paketleme gibi aşamalar sırasında yaratılan ciddi miktardaki karbon ayak izi, ‘bracketing’ yöntemiyle daha da artıyor.

‘Influencer marketing’in yükselişi her yeni yılda pazarlama trendleri arasında karşımıza çıkmayı sürdürüyor ancak bu durum influencer habitatının ve markaların tercihlerinin aynı olduğu anlamına gelmiyor.

Markalar iş birlikleri yapacakları influencer’ları seçerken geçmişte olduğundan çok daha özenliler. 2024 ‘influencer marketing’ dünyasında takipçi sayısının yerini üretilen içeriklerin kalitesi, niş bir kitleye sahip olmak, güvenilirlik gibi kriterler alıyor. 1000-10000 arasında takipçi sayısına sahip ‘micro influencer’ların geniş bir erişim alanı olmasa da sadık takipçileri (ve yüksek katılım oranları) onları marka ortaklıkları için çekici kılmaya başlıyor. Ayın şekilde müzik, spor ve sanatın belirli alanlarına dair içerik üreten ve bu özellikleriyle niş bir takipçi kitlesine sahip olan ‘influencer’lar da ilgi odağı olmaya başlıyor. Yani ‘infleuncer’ların bu kimliklerinin dışında özel bir çalışma alanları olması onları daha cazip hale getiriyor. Son dönemde markaların ödüllü sporcular, müzisyenler, sanatçılar ve yazarlarla çalışmaya başlamasını altındaki motivasyon da tam olarak burada yatıyor.

Markaların %48’i, bir içerik oluşturucunun hedef kitlesiyle olan ilişkisinin başarılı bir ortaklık için en önemli faktör olduğunu söylüyor. Micro influencer’ların hedef kitlelerinin daha küçük oluşu da onların takipçileriyle birebir etkileşim kurabilmelerini sağlıyor. %6’lık etkileşim oranına sahip olan mikro influencerlar sektördeki en yüksek etkileşim oranına sahip. Bunun yanı sıra tüketiciler micro influencerlar’ı güvenebilecekleri gerçek insanlar olarak görüyor. Gençlerin %70’inin influencerlara ünlülerden daha fazla güvenmesi şaşırtıcı değil. Markalar için bir diğer tercih nedeni ise; micro influencer’ların çok takipçili influencer’lara göre çok daha uygun ücret taleplerinde bulunuyor olmaları; böylelikle düşük bir bütçeyle daha fazla yatırım getirisi elde edilebiliyor.