İstiklal Caddesi üzerindeki en sevdiğim sanat alanı olan ARTER, bugünlerde dopdolu! Yaklaşık bir aydır üç sergiye ve “Bahane” adlı özel bir alana ev sahipliği yapıyor mekan. Sarkis’in bir yerleştirmesi, Fatma Bucak’ın video çalışmaları sırasıyla üçüncü ve birinci katlarda bulunuyor. İkinci kattaki “Bahane” ise ziyaretçilerine oturacak yer, ücretsiz kahve, çay, internet ve izlenebilecek filmler ile okunabilecek kitaplar vaat eden; aynı zamanda çeşitli atölye çalışmaları ve derslere mekan olan bir proje “Bahane”. Gönül isterdi ki sürekli ve kalıcı bir proje olsun ama sergiler gibi o da 12 Ocak’ta sona erecek. Bu yazının konusu ise ARTER’de süren üçüncü sergi: Aslı Çavuşoğlu’ndan “Taşlar Konuşuyor”.

ARTER’in giriş katında, yani İstiklal Caddesi’nden geçenlerin dikkatini çekecek bir vitrin görevi gören katında yer alıyor “Taşlar Konuşuyor”. Ve kaideler üzerinde duran, bit pazarından fırlamış birçok küçük cismin ne olduğunu düşündürttüğü için de bu görevi layıkıyla yerine getiriyor. Aslı Çavuşoğlu, “Taşlar Konuşuyor” sergisi için 71 arkeolojik eserden yola çıkmış. Arkeolojik açıdan (çanak-çömlek olarak da bilinir) dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Türkiye’deki kazılarda bulunmuş, ancak sergilenecek değerde bulunmadığı için “etütlük eser” olarak adlandırılarak bilimsel amaçla kullanılmak üzere korunan eserler bunlar. Çoğu neye ait olduklarına ya da neye yaradıklarına dair bir ipucu içermeyen ahşap, bronz, cam, demir, mozaik ve seramik parçaları…

Aslı Çavuşoğlu, bir kenara atılmış bu arkeolojik parçaları önce orijinal malzemeye sadık kalarak kopyalamış, sonra da “tümlemiş”. “Tümlenen” parçaları sergilemek üzere yine kendisi kaideler tasarlamış ve parçaları rastgele numaralandırarak kaidelere yerleştirmiş. Sanatçının parçaları “tümleyerek” oluşturdığı birbirinden yaratıcı formlara daha sonra değineceğim. Fakat bu işlemi gerçeleştirirken aynı zamanda birçok değişik malzeme kullanılmış:  Seramik, kauçuk, epoksi, pleksiglas, keçe, volkanik taş, deri, sünger…

“Taşlar Konuşuyor”, birçok açıdan önem taşıyor, birçok konuda düşünmeye sevk ediyor sergiyi gezenleri;

Öncelikle sanatçının yaratıcılığı hem göz kamaştırıyor hem de zihnin sınırlarını genişletiyor. Ne olduğu belli olmayan şekildeki bir seramik parçasının nasıl bir eşyaya, nasıl bir gerece, nasıl bir sanat eserine ait olabileceğini düşünmekle kalmayıp bunları uygulamış sanatçı. Ve basite de kaçmamış: Akla ilk geleni uygulamak yerine, arkeolojik dönemlerdeki sanat anlayışından ve bilinen tarihi eser formlarından oldukça uzak, modern, hatta sürreal tasarımlara imza atmış.

Diğer yandan sergiyi gezerken, “sergilenmeye değer” buunmayan parçaları inceliyor ve bunun üzerine de düşünüyorsunuz. Gezdiğiniz arkeoloji müzelerinde gördüğünüz parçalar arasında, tıpkı onlar gibi neye ait olduğu yalnızca tahmin edilebilen parçalar olduğunu hatırlıyor ve soruyorsunuz: Bir arkeolojik eserin değeri nasıl ölçülüyor? Neyin “sergilenmeye değer” olduğuna kim karar veriyor? Kim bilir sergilenmeye değer bulunmayan parçalar arasında aslında sergilenmeye değer bulunanlardan kat kat değerli ne kadar parça var…

“Taşlar Konuşuyor”, aynı zamanda arkeoloji ve çağdaş sanat arasında kurulabilecek en iyi bağı kuruyor, geçmişle günümüzü bağlıyor. Tarih ve arkeolojiden ilham alınarak tasarlanan ürünlere yeni bir soluk, yeni fikirler katıyor.

Kısacası aynı anda sergi/sergileme yöntemleriyle ilgilenenlerin de, tarihçilerin de, tasarımcıların da, sanatçıların da çok şey bulabileceği, kazanabileceği bir sergi. 12 Ocak’a kadar mutlaka ziyaret edin!

ARTER Adres: İstiklal Cad. No:211 Beyoğlu / İstanbul