Bugün sizlerle İtalyan mutfağına bir yolculuk yapacağız ama bildiğimiz lezzetlerden oluşan bir mutfağa değil, oldukça egzotik ve yeni yaklaşımlar barındıran fütürist bir mutfağı ziyaret edeceğiz. Yazının sonunda ise vereceğim reçeteleri kullanarak ilginç bir fütürist mutfak deneyimi yaşayabilirsiniz. Dünya ülkeleri arasında medeniyete katkılarıyla öne çıkan İtalya; gastronomi dünyasına sadece pizzaları, sosları ve peynirleriyle katkı sağlar. İkinci Dünya Savaşı öncesi ülkede ortak fikirlerde buluşan faşizm ve fütürizm akımı birçok alana etki eder, bu etkilerden en ilginç olanı da sanat ve gastronomi üzerine gerçekleşir. Asıl konumuz olan Fütürist Mutfak üzerine konuşmadan önce Fütürizm akımının ortaya çıkışı ve akımın mimarı Filippo Tommaso Marinetti’den bahsetmem gerekiyor.

Yıl 1876, çölün ve okyanusun birleştiği bilgelik şehri İskenderiye’de gelecekte oldukça ilginç işlere imza atıp tarihe geçerek konumuzun başkahramanı olacak o bebek dünyaya geldi. Avukat babası “Enrico Marinetti” ve edebiyatsever annesi “Amalia Grelli” sayesinde edebiyat dünyasına oldukça genç yaşta ilgi duymaya başladı. 17 yaşında “Papirüs” adlı okul dergisinde Émile Zola’nın eser ve fikirlerini yaydığı gerekçesiyle Cizvitler (İsa Cemiyeti) tarafından tehdit edildi. Bu olay ileride dine karşı bakış açısını şekillendirecek, öncüsü olduğu akım ile din üzerine de modern bir düşünce geliştirecekti.

Önce Mısır ve ardından Paris’te eğitim aldı. İtalya’ya dönüp 1899 yılında Padua Üniversitesi Hukuk bölümünden mezun oldu. Yol ayrımına geldiği noktada; babasının izinden gidip avukat olmayı değil, annesinin izinden gidip edebiyat üzerine kendini geliştirmeyi seçti. Edebiyat kariyerinde şiir, tiyatro, öykü gibi birçok farklı türde yazdı. Çevresinde ortak fikirleri olan sanatçılarla tanışmaya başladı ve 1909 yılında yazdığı “Fütürist Manifesto” ile fikirlerini dünyaya sundu. Marinetti’nin bu fikirleri hayatının her alanına yayıldı, özellikle zaman geçirmekten hoşlandığı mutfağına fütürist bir bakış açısı kattı.

Fütürist Mutfak

1930 yılında arkadaşı Fillìa ile beraber kaleme aldıkları ve gazetede yayımlanan fütürist mutfak manifestosu, 1932 yılında daha kapsamlı bir kitap haline dönüştürülerek “La Cucina Futurista” (The Futurist Cookbook) adıyla basıldı.

Marinetti’nin fütürist mutfağı, yemek yemeyi basit bir eylemden ziyade birçok duygunun harekete geçtiği ve farklı deneyimler yaşanması gereken bir etkinlik olarak görüyordu. İlginç yeni reçeteler geliştirmelerinin yanı sıra yemeklerin sunuluş biçiminden  yenme şekillerine kadar birçok değişiklik getirmişlerdi:

• Masada politika konuşmak kesinlikle yasaktı.
• Masadaki her yiyecek yenmeye uygun değildi. Bazıları göz ve burun ile deneyimlenmeliydi.
• Yaşanan deneyimi güzelleştirmek için parfümler ve esanslar kullanılmaktaydı.
• Çatal ve bıçak tercih edilmiyordu.
• Bazı aralar dışında müzik ve şiir yasaktı.

Marinetti, bir İtalyan efsanesi olan makarnaya da oldukça karşıydı. Ona göre ağır bir yiyecek olan makarna ve sosları tercih edilmemeliydi. İtalya savaşa hazırlanan dinamik bir toplumdu ve tahıl ağırlıklı ürünler savaşçıları salaklaştırmaktan başka bir işe yaramazdı. Bu fikirler İtalyan halkında tartışmalara yol açmış, dönemin Napoli Belediye Başkanı domates soslu makarna (vermicelli al pomodoro) için “Meleklerin Yemeği” lakabını kullanmıştır. Marinetti bu cevaptan sonra cennetin çok sıkıcı bir yer olduğuna kanaat getirdiğini ifade etti.

İtalyan halkının bu yeni akımı beğendiği söylenemezdi. İşte faşizm ve fütürizmin ayrıldığı noktalardan biri de burasıydı. Faşistler daha geleneksel yemekleri teşvik ederken, fütüristler eskiyi reddederek yeniye yönelmeyi savunuyordu.

La Cucina Futurista’dan Reçeteler

Şimdi gelelim konunun keyifli kısmına, 1932 yılında yayımlanan “La Cucina Futurista” birçok egzotik ve eğlenceli reçete içeriyor. O reçetelerden bazıları şunlar:

“Italian Breasts in Sunshine”: Badem ezmesi üzerine konulmuş bir çilek ile süslenen, üzerine taze karabiber serpilen Fütürist bir tatlı.

“Diabolical Roses”: Yeni çiçek açmış kırmızı gül yaprakları derin yağda kızartılır.

“Mare D’Italia”: Dikdörtgen bir tabakta, taze domates sosu ve püre haline getirilmiş ıspanaktan oluşan dikey şeritlerden oluşan bir zemin hazırlanır. Bu taban üzerine küçük haşlanmış balık pirzolaları, muz dilimleri, kiraz ve bir parça kuru incirden oluşan kompozisyonlar yerleştirilir. Her biri kürdan ile sabitlenir ve dik kalması sağlanır.

“Divorced Eggs”: Sert haşlanmış yumurtalar ikiye kesilir, sarıları çıkarılır ve patates püresi üzerine yerleştirilir, beyazları ise havuçların üzerine yerleştirilir.

“Milk in a Green Light”: Soğuk sütün büyük bir kasesi, birkaç çay kaşığı bal, birçok siyah üzüm ve birkaç kırmızı turp ile yeşil ışıkla aydınlatılır. Marinetti, bunun maden suyu, bira ve böğürtlen suyu karışımı bir kokteyl ile servis edilmesini önerir.

“Tactile Dinner”: Marinetti’nin Fütürist Yemek Kitabı’nda yer alan çok tabaklı bir yemek. Akşam yemeği için pijamalar özel olarak hazırlanmıştır, her biri sünger, mantar, zımpara kağıdı veya keçe gibi farklı malzemelerle kaplanmıştır. Konuklar geldiğinde her biri bir çift pijama giyer. Tüm konuklar geldiğinde ve pijamalarını giydiklerinde, gözlerinin bağlı olduğu bir boş odaya götürülürler. Göremedikleri bir ortamda, her konuk dokunsal izlenimlerine göre bir akşam yemeği partneri seçer. Konuklar daha sonra iki kişilik masalardan oluşan yemek odasına girerler ve seçtikleri partneri keşfederler.

Sonuç olarak, dinamizm ve heyecanla ortaya çıkan Fütürist mutfak, gastronomi tarihine birçok egzotik reçete bıraktı. Çeşitli tartışmalara yol açmasına rağmen İtalyan halkı tarafından benimsenemedi. Akımın öncüsü Marinetti, İkinci Dünya Savaşı başlayana kadar iktidara hep yakın durdu, savaş başladığında da kısa bir süre orduda görev aldı. 1944 yılında savaşla ilgili bir şiir koleksiyonu üzerine çalışırken ani kalp durması sonucu hayatını kaybetti. O öldükten sonra fütürizm akımı da zaman içinde tarihe karıştı. Günümüzde ise neo-fütürist ve cyberpunk akımlar Marinetti’nin bazı hayallerini yaşatmaya devam ediyor. Yukarıda verilen ilginç reçetelerin denendiği bir içerik için buraya göz atabilirsiniz.

Kapak Fotoğrafı: Pinterest

İlginizi çekebilir: Gastro Magger’dan Cloud Chef