Hokus pokus, abrakadabra, açıl susam açıl… Bu sihirli kelimelerin anlamlarını hiç merak ettiniz mi? Bazen illüzyonlar, bazen de sırlarla dolu sihirlerin çağrısı gibidir bu ifadeler. Hadi bu sihirli kelimeler ve anlamlarını birlikte keşfedelim!

Sihirli Kelimeler, Kökenleri ve Anlamları

Abracadabra

Bu tılsımlı söz, köken bakımından Arami dillerinden geliyor. Abracadabra deyimine yazılı olarak ilk kez MS. 2. yüzyıl civarlarında, Antik Dönem’de rastlıyoruz. Roma İmparatoru Caracalla’nın doktoru olan Serenus Sammonicus tarafından yazıldığı sanılan bu ifadeler, rahatsızlığı olan imparatorun boynundaki muskanın üzerine aşağıda yer alan fotoğraftaki şekilde yazılmış.

Musevi inancından geldiği sanılan bu tedavi yöntemi Sammonicus’tan sonra da kullanılmaya devam etmiş. Yukarıdaki gibi üçgen biçiminde yazılarak deri bir muska içinde muhafaza edilen tılsımın birçok hastalıktan koruyacağına dair inançlar da yaygınmış. Neolitik Dönem’de insanların muska bulundurması gizli bir durum değilken, Orta Çağ baskısıyla muskacılık gizli hale gelmiş…  Başka bir bilgiye göre ise, Telema’nın (Telema, “istencini yap” fikri üzerine kurulu bir öğretidir) kurucusu Aleister Crowley, Gematria adlı denemesinde Kabalistik metotlarla “Abrahadabra” şeklinde bir büyü ifadesi geliştirdiğini öne sürmüş. 

Elbette bu kadarla kalmıyor, bu tılsımlı sözlerin 2. Yüzyıldan öncesine dayandığı da iddialar arasında yer alıyor. Abrakadabra’nın Yunanca’daki “abraksas”‘ sözcüğünden türetildiği bu sözün ise, eski çağlarda papirüs ve ceylan derisi üzerine yazılan bir tür büyülü harf dizisi olduğu da ifade ediliyor. 

Abrakadabra kelime anlamı olarak “bu dünya gibi yok ol” ya da “söylediğim gibi yaratacağım” anlamlarına geliyor. Sammonicus’un yaptığı gibi hastalıkların yok edilmesinde kullanıldığı göz önünde bulundurulursa en çok da bu amaç için kullanıldığı düşünülüyor. 

Diğer yandan İbranice, takdis, kutsama gibi anlamlara gelirken öldürücü hastalık ve lanet anlamlarıyla birlikte kabalistik bir tedavi şifresi olduğu da sanılıyor… (Kabalistik (Kabbala) ise Yahudi mistisizminde ezoterik bir disiplin, düşünce okulu veya kurallar bütünü anlamına geliyor)

Açıl Susam Açıl

Ali Baba ve Kırk Haramiler hikayesi ile büyüyen bir nesil olarak pek çoğumuz mutlaka “susam ne alaka ya” diye düşünmüştür. Ben de onlardan biriyken geçenlerde deli olduğum için bu söz yeniden aklıma geldi ve biraz google’ladım. Ortaya çıktı ki, bu susam bildiğimiz susam değilmiş meğer…

Binbir Gece Masalları’nda geçen bu sihirli deyim, kırk haydutun hazineleri sakladığı mağarayı açmak için kullanılıyordu. Susam kelimesinin gerçek anlamlı olarak kullanıldığı da söyleniyor ancak bununla ilgili farklı teoriler de var. İbranicede bu kelime, “šem-šamáįm” yani cennetin adı olarak ifade edilirken Babil’de sihir uygulamaları yapılırken kullanılan susam yağına ithaf edildiği de sanılanlar arasında. Düşünürsek, “Cennetin adı” ifadesi hazinelerle dolu bir mağaradan başka neyi ifade edebilirdi ki 40 haydut için?

Başka bir varsayıma göre ise, kainatın oluşumu bağlamında 7 paralel evren olarak tasvir edilen bu sihirli deyim, “evrende farklı bir boyuta açılan kapı” ya da onu açan deyim gibi bir anlama da geliyormuş. Elbette bu bilgilerin tümü “mış mış mış” ve “muş muş muş”dan ibaret. 

Hokus Pokus

Sihirbaz ya da hokkabazlar tarafından en çok kullanılan sihirli kelimeler düşünüldüğünde akla ilk gelenlerden biri de; hokus pokus… Kökenleri belirsiz olan bu sihirli sözler, saçma bir kombinasyon ya da bozuk bir Latince olduklarına ilişkin söylemlere maruz kalmış. Ancak bazı Slav dillerinde pokus, “deneme, teşebbüs” gibi anlamlara gelirken “hocus” kelimesi Latince’de “hile yapmak” anlamına geliyor. 

Yazılı kaynaklara göre ilk kez 1624 yılında kullanıldığı söylenen “Hokus Pokus” deyiminin ortaya çıkmasıyla ilgili başka bir inanış da var. Latince’de “hoc est corpus” diğer deyişle “kilise ayininde ekmeğin kutsanması” olarak karşımıza çıkan deyimin bu anlamları üzerinden düşünüldüğünde “Son Akşam Yemeği” hikayesi ile ilgisi olması muhtemel. Yani ekmek ve şarabın dönüşümü ya da yine Latince kökenli adıyla Transsubstantiation‘ı işaret ediyor. (Hristiyan öğretide Efkaristiya ayinindeki seremonide ekmeğin İsa’nın bedenine şarabın ise kanına dönüştüğü inancıyla açıklanıyor.)

Bir kaç gizemi ortadan kaldırdığımıza göre merak uyandıran yeni konularda görüşmek dileğiyle, hokus pokus! Puf…

Kapak Fotoğrafı: Wikimedia

İlginizi çekebilir: Gizem Kalaç’tan Tarih, Müzik ve Edebiyatta Cadılar